“Bun Vốc Nặm” (Lễ hội té nước) là hoạt động văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Lào tại Lai Châu, được tổ chức hằng năm với nhiều nghi lễ, diễn xướng độc đáo, mang ý nghĩa triết lý và sự gắn kết cộng đồng sâu sắc

Lễ hội Bun Vốc Nặm năm 2025 được tổ chức trong 2 ngày 15-16/3 tại sân vận động bản Cóoc Noọc, xã Nà Tăm (huyện Tam Đường, Lai Châu) với nhiều nghi lễ và hoạt động truyền thống gắn với dân tộc Lào như: diễn xướng tái hiện lễ cúng cầu mưa, nghi lễ té nước, thi té nước, thi ẩm thực, thi đan lát các sản phẩm từ tre, thi đua bè, thi bắt cá suối. Đồng thời, các trò chơi dân gian được tổ chức sôi động tại lễ hội như bắt vịt dưới nước, đi cầu thăng bằng trên mặt nước, tung còn, bịt mắt đánh chiêng, giao lưu văn nghệ, xòe truyền thống, nhảy sạp…

Tại không gian Lễ hội, người dân và du khách còn được tham quan không gian trưng bày văn hóa dân tộc Lào. Đây là năm thứ 6, địa phương tổ chức lễ hội nhằm tôn vinh, bảo tồn những giá trị văn hóa cổ truyền được hình thành và gìn giữ trong cộng đồng dân tộc Lào. Qua đó, giới thiệu, quảng bá cho du khách bản sắc văn hóa dân tộc và những sản phẩm du lịch của địa phương, góp phần kích cầu du lịch.

Ngay từ sáng sớm, đông đảo đồng bào dân tộc Lào trong trang phục truyền thống đã có mặt tại trung tâm Lễ hội để thực hiện các nghi lễ cúng tế thần linh

Mở đầu Lễ hội Bun Vốc Nặm năm nay là nghi lễ cúng thần linh được tổ chức tại trung tâm lễ hội với những nghi thức cổ truyền thiêng liêng và trang trọng. Trong khi tổ chức, các trưởng bản, thanh niên nam nữ khoác áo tơi, đội nón diễn xướng để tạo nên những thanh âm của mưa như gõ mẹt, tuốt lá cọ, tuốt lạt… tái hiện tiếng sấm, tiếng mưa rơi. Mục đích của nghi lễ này là cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, con người được ấm no, bình yên.

Phần thi ẩm thực hấp dẫn

Nổi bật trong Lễ hội Bun Vốc Nặm năm nay là nghi lễ té nước và phần thi té nước - nghi lễ quan trọng gắn với tín ngưỡng, phong tục tập quán của đồng bào dân tộc Lào ở Tam Đường. 12 đội của xã Nà Tăm, xã Bản Bô và du khách tham gia thi té nước, mỗi đội thi gồm gồm 10 vận động viên (5 nam, 5 nữ). Khi thi, mỗi đội xếp thành hàng ngang dưới suối, đội A đứng đối diện đội B. Khi có hiệu lệnh của trọng tài, hai đội bắt đầu té nước liên tục vào đội đối diện mình. Trong quá trình té nước, nếu vận động viên quay sang phải, sang trái hay do mỏi tay mà bỏ cuộc, coi như thua. Sau 3 phút thì dừng té nước, nếu đội nào số lượng vận động viên còn ít hơn sẽ là đội thua cuộc.

Té nước là điểm nhấn sôi động và hấp dẫn trong Lễ hội Bun Vốc Nặm, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia

Về đêm, những vòng xòe uyển chuyển tạo nên sắc màu dân tộc độc đáo

Lễ hội Bun Vốc Nặm của dân tộc Lào ở Tam Đường xuất phát từ tập quán nông nghiệp trồng lúa nước, thể hiện những triết lý nhân sinh về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Lễ hội độc đáo này ngày nay không còn riêng cộng đồng dân tộc Lào mà đã có sự lan tỏa rộng khắp trong và ngoài địa phương. Vì vậy, Lễ hội đã mang lại sự gắn kết cộng đồng, du khách, góp phần tôn vinh, tạo nên sự đa dạng, độc đáo của bản sắc văn hóa của cộng đồng các dân tộc vùng Tây Bắc.

Những thiếu nữ dân tộc Lào duyên dáng trong bộ trang phục truyền thống tham gia ngày hội

Bài và ảnh: THẾ LƯỢNG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 603, tháng 4-2025