Thế giới nghệ thuật > Dòng chảy sự kiện

Tôi có dịp gặp bà Nguyễn Thanh Tâm - nhà sưu tập sen nổi tiếng và là Chủ nhiệm CLB Di sản Áo dài Việt Nam. Chị cho biết dự định tổ chức triển lãm “Sen và Kiều” vào đầu tháng 6/2025 tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội.

Một doanh nhân tài ba, một bậc thầy nhiếp ảnh báo chí và ảnh nghệ thuật, một con người có công với đất nước, với cách mạng Việt Nam.

Kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam (30/4/1975-30/4/2025) và 80 năm ngày truyền thống Công an Nhân dân (19/8/1945 - 19/8/2025), tối ngày 19/4/2025 tại Quảng trường Đài tưởng niệm anh hùng, liệt sĩ tỉnh Tây Ninh đã diễn ra chương trình nghệ thuật Ký ức để lại.

Điện ảnh thời sự, tài liệu được xem như là ký ức của dân tộc, với năng lực ghi chép một cách chân thực hiện thực lịch sử. Thành tựu lớn đầu tiên của điện ảnh Việt Nam chính là sự đóng góp của những bộ phim tài liệu về chiến tranh và các tác phẩm đi sâu vào số phận con người trong chiến tranh. Nhiều bộ phim tài liệu đã ghi lại những thời khắc chiến tranh hết sức chân thực, lịch sử đã được ghi lại qua những hình ảnh động, nhiều thước phim tư liệu quý giá đến ngày nay. Để có được những thước phim này, nhiều nghệ sĩ của điện ảnh tài liệu đã ra trận như những người lính, có người đã hy sinh anh dũng nơi chiến trường.

50 năm đồng hành cùng độc giả cả nước (1975 - 2025), Báo Sài Gòn Giải Phóng vẫn luôn là tiếng nói của nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết những mẫu măng sét (manchette) in trên đầu mỗi tờ báo từ số đầu tiên đến nay đều được vẽ bởi một họa sĩ Hà Nội. Đó là họa sĩ Vũ Hy Thiều.

Cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân ta đã kết thúc thắng lợi hoàn toàn, đất nước thống nhất, trọn niềm vui là kết quả của tinh thần yêu nước, sự cống hiến, hy sinh của quân và dân ta ở cả hai miền Nam Bắc, trong đó có sự đóng góp của rất nhiều văn nghệ sĩ. Trong đoàn quân trở về Sài Gòn vào ngày vui chiến thắng đó không chỉ có các chiến sĩ, cán bộ cách mạng mà còn có những nghệ sĩ từ chiến trường. Họa sĩ Nguyễn Thanh Châu là một trong số đó. Ông trở về trong niềm hạnh phúc dâng trào của người họa sĩ - chiến sĩ, của đứa con miền Nam được trở về quê hương sau bao ngày xa cách. Họa sĩ Nguyễn Thanh Châu là một trong những họa sĩ miền Nam tập kết ra Bắc, tình nguyện trở về chiến trường hoạt động và đi đến ngày cuối cùng của cuộc chiến. Nhiều ký họa, tranh đã ra đời trên đường chiến dịch Hồ Chí Minh và ông về Sài Gòn đúng ngày 30/4/1975.

Dẫu trải qua biết bao trận tra tấn dã man nơi ngục tù ác liệt, nhưng dưới chế độ lao tù của chính quyền Sài Gòn những nữ tù chính trị vẫn sáng ngời bản lĩnh người chiến sĩ Cộng sản kiên trung. Đặc biệt, những giá trị văn hóa tốt đẹp vẫn được gieo mầm, nảy nở giữa nơi sỏi đá khô cằn. Đến nay, đã 50 năm kể từ ngày Thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), nhưng ký ức về những ngày học tập, sinh hoạt dưới sự áp bức của nhà lao vẫn còn in sâu trong tâm trí những bông hồng thép bất khuất. Thay vì gọi là “bà”, tác giả bài viết xin được thân thương gọi họ là “cô”. Bởi đã nửa thế kỷ trôi qua, người phụ nữ năm nay đã ngoài thất tuần vẫn hừng hực nhiệt huyết như những cô gái thuở đôi mươi.

Nhà báo - Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Chu Chí Thành (NSNA Chu Chí Thành) sinh ngày 26/5/1944, được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2012 với các tác phẩm - Bộ ảnh: Từ ngục tối thắng lợi trở về, và 10 năm sau, năm 2022 ông tiếp tục được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật với các tác phẩm - Bộ ảnh: Hai người lính. Cuộc đời ông dường như gắn với sự nghiệp nhiếp ảnh. Những bức ảnh ông chụp mang khí thế “Đứng trên đầu thù”, thể hiện vẻ đẹp lạc quan, giá trị nhân văn và chứa đựng những thông điệp sâu sắc.

Với những đặc trưng của thể loại, điện ảnh tài liệu đã luôn đồng hành cùng quân và dân cả nước, phản ánh trực diện nhất những biến cố của lịch sử trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Những nghệ sĩ làm phim tài liệu như những người chiến sĩ mà mỗi bộ phim là một chiến công, không ít người trong số họ đã mãi mãi nằm lại chiến trường như những người lính đã hy sinh thân mình để góp phần vào ngày toàn thắng, non sông thống nhất 30/4/1975.