Giáo dục lòng yêu nước từ tình yêu di sản, bản sắc văn hóa truyền thống của quê hương, xứ sở là điểm nhấn trong việc tổ chức hoạt động Câu lạc bộ trong nhà trường đã và đang tạo không gian trải nghiệm văn hóa cho các em học sinh dân tộc Lào nói riêng và toàn thể học sinh của Trường TH&THCS Nà Tăm nói chung.

Thầy và trò Trường TH&THCS Nà Tăm tham gia Ngày hội văn hoá dân tộc Lào tại địa phương

Trường TH&THCS Nà Tăm là trường học liên cấp, đóng trên địa bàn xã Nà Tăm, huyện Tam Đường nay là xã Bản Bo, tỉnh Lai Châu. Đây là ngôi trường có trên 97,5% học sinh người dân tộc Lào với tổng số 28 lớp, với 777 học sinh (trong đó, bậc Tiểu học 18 lớp với 412 học sinh; bậc THCS 10 lớp với 376 học sinh).

Thầy giáo Nguyễn Hợi, Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Trong những năm học qua, Trường TH&THCS Nà Tăm đã triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp giáo dục gắn với đặc thù nhà trường và địa phương nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục toàn diện. Với đặc điểm có số đông học sinh dân tộc Lào sinh sống trên địa bàn và học tập tại trường,  trong những năm học qua, nhà trường đã tổ chức các hoạt động mang tính đặc thù nhằm tạo không gian sinh hoạt tập thể, trải nghiệm văn hoá cộng đồng. Điểm nhấn của các hoạt động này là mô hình Câu lạc bộ (CLB)  trong nhà trường”.

Các điệu múa, trò chơi dân gian của dân tộc Lào được các em học sinh TH&THCS Nà Tăm hào hứng diễn xướng trên sân trường

Nhằm thực hiện Đề án “Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch”; Đề án “Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021-2030”, vào đầu các năm học, nhà trường đã chủ động quyết định thành lập và xây dựng kế hoạch trển khai hoạt động của CLB trong nhà trường với phương châm giáo dục trải nghiệm gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc Lào. Từ đó, triển khai, nhân rộng, gìn giữ, bảo tồn và phát huy các trò chơi dân gian, hoạt động cộng đồng mang đậm nét bản sắc văn hóa dân tộc Lào trong trường học.

CLB Trường TH&THCS Nà Tăm triển khai bao gồm các CLB thành phần như CLB thể thao; CLB thêu, đan; CLB âm nhạc; CLB mỹ thuật. Lấy học sinh dân tộc Lào là trung tâm trong hoạt động CLB, nhà trường đã phát huy tốt vai trò của giáo viên, phụ huynh học sinh tham gia huấn luyện, hướng dẫn. Nội dung hoạt động của các CLB được cụ thể hóa thành các phần việc như tập luyện các môn thể thao, các trò chơi dân gian, dân vũ, thêu thổ cẩm, đan lát, các điệu múa dân gian của dân tộc Lào, vẽ tranh, xé dán,… chủ đề tập trung vào các nội dung về đất và người; phong tục tập quán; trang phục; bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc Lào.

Các em học sinh Trường TH&THCS Nà Tăm được các bậc cao niên và phụ huynh hướng dẫn nghề đan lát thủ công

Trên cơ sở kế hoạch tổng thể, hoạt động của CLB Trường TH&THCS Nà Tăm được tổ chức hằng tuần vào thời gian sau giờ học trên lớp, kết hợp với hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp trong nhà trường và tại các bản làng, ngoại khóa nhân dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm học. Trong quá trình tổ chức hoạt động của CLB, có sự thuận lợi là đa số các em học sinh dân tộc Lào là người bản địa, các em được sinh ra, nuôi dưỡng từ nơi suối nguồn của bản sắc văn hóa cho nên các loại hình văn hóa được đưa vào CLB không mấy xa lạ đối với các em. Vì vậy, khi tổ chức, các em tỏ ra rất hứng thú, tự tin, vui vẻ và chủ động tạo ra các sản phẩm được giao.

Vì các em học sinh còn nhỏ tuổi nên khi tổ chức, các thầy cô giáo được phân công phụ trách, chủ nhiệm, phó chủ nhiệm các CLB đã chủ động phối hợp với phụ huynh, các nghệ nhân trong các bản làng dân tộc Lào để hướng dẫn các em tham gia hiệu quả các nội dung hoạt động. Nhờ thế, ở từng loại hình văn hóa, các sản phẩm được các em học sinh trải nghiệm, tạo nên rất đa dạng, phong phú. Đó là sự hăng say, sôi động trong tham gia các môn thể thao truyền thống, là những tấm thổ cẩm được thêu tay rất khéo léo với họa tiết tinh xảo, là những vật dụng như giỏ, túi sách, giá, rổ…được đan từ tre nứa. Các sản phẩm khi tạo ra sẽ được trưng bày tại không gian văn hóa dân tộc Lào của nhà trường.

Em Lò Văn Hải Dương, lớp trưởng lớp 9A1, chia sẻ: “Chúng em được thầy cô và phụ huynh hướng dẫn rất tỉ mỉ các phần việc trong các CLB nên bạn nào cũng cảm thấy vui, hào hứng khi tham gia. Từ những công việc hằng ngày được ông bà, bố mẹ dạy, nay đến trường, chúng em được thực hành theo từng nhóm nên không mấy bỡ ngỡ”.

Để tạo nên không gian trực quan sinh động đối với các em học sinh, Trường TH&THCS Nà Tăm đã duy trì việc mặc trang phục truyền thống dân tộc Lào vào thứ 2 hằng tuần, thiết kế phòng trưng bày văn hoá dân tộc Lào tại 2 thư viện ngoài trời, 1 thư viện sách, 3 điểm trường, 28 góc trưng bày tại 28 lớp học. Bởi vậy, không gian sân trường, lớp học đều đậm sắc màu văn hóa truyền thống. Trường phối hợp với 8/8 bản xây dựng trường học hạnh phúc gắn với bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc Lào. Hằng năm, vào dịp tháng 2, nhà trường tổ chức chương trình Ngày hội bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Lào với nhiều hoạt động như trình diễn trang phục truyền thống, thi ẩm thực, diễn xướng các nhạc cụ dân tộc, các trò chơi dân gian.

Thầy giáo Đỗ Duy Đông, giáo viên, chủ nhiệm CLB thể thao chia sẻ: “CLB đã tạo sân chơi bổ ích, lành mạnh cho các em học sinh của nhà trường, đặc biệt là học sinh dân tộc Lào. Các trò chơi dân gian, các vũ điệu truyền thống và các sản phẩm văn hóa được các em trải nghiệm và sáng tạo”.

CLB của Trường TH&THCS Nà Tăm đã và đang mang lại hiệu quả giáo dục đối với các em học sinh dân tộc Lào nói riêng và học sinh nhà trường nói chung. Bằng sự hoạt động đều đặn, sự tham gia tích cực của các em học sinh, sự đa dạng, phong phú gắn với bản sắc văn hóa dân tộc Lào, CLB đã góp phần tạo ra không gian trải nghiệm văn hóa hiệu quả, thông qua đó không ngừng giáo dục kỹ năng sống cho hoc sinh.

 “Hoạt động CLB chính là điểm nhấn quan trọng trong việc triển khai các mô hình giáo dục như “Trường học đa văn hóa ”; “Trường học gắn với thực tiễn”; xây dựng “Trường học hạnh phúc”, giáo dục STEM. Đây là hoạt động giáo dục góp phần thực hiện thành công chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Và điều quan trọng đó là từ thực tiễn hoạt động của CLB đã và đang giáo dục đạo đức, nhân cách, tình yêu quê hương đất nước cho các em học sinh dân tộc Lào từ tình yêu xứ sở”, thầy giáo Nguyễn Hợi nhấn mạnh.

Bài và ảnh: THẾ LƯỢNG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 619, tháng 9-2025