Lá mì xào hoa đu đủ là món ăn thường xuyên hiện diện trong bữa cơm hằng ngày của đồng bào Ê Đê ở Đắk Lắk. Nguyên liệu chế biến mộc mạc, hương vị lạ miệng và hấp dẫn, món ăn cũng được nhiều du khách lựa chọn khi đến Tây Nguyên.

Với đồng bào Ê Đê, lá mì (lá sắn) hay hoa đu đủ đều là những thực phẩm quen thuộc, là thứ quà quý giá do thần linh và thiên nhiên ban tặng. Vào mùa mưa, lá mì mọc xanh mơn mởn, bà con thường hái lá non về chế biến cùng hoa đu đủ. Lá mì dùng để chế biến món ăn được hái từ cây mì ta (mì nếp), giống mì có cọng lá màu đỏ khi ăn sẽ không bị “say” như các giống mì cao sản khác.

Nguyên liệu làm món lá mì xào hoa đu đủ

Lá mì xào hoa đu đủ là món ăn dân dã, nguyên liệu và cách chế biến cũng đơn giản. Bà con thường lấy lá mì tươi rửa sạch, vừa rửa vừa vò nát để loại bỏ vị chát và làm mềm thớ lá, sau đó để cho ráo nước. Hoa đu đủ nhặt sạch, luộc sơ cho bớt vị đắng hăng. Cá (thường là cá nục hấp) được gỡ lấy phần thịt, rán vàng ruộm. Thịt ba chỉ rang cháy cạnh hoặc tóp mỡ có sẵn. Xong công đoạn sơ chế thì chuyển sang chuẩn bị gia vị: một nhúm ớt xiêm xanh, vài tép sả, mấy củ nén, hành tím, tỏi và rau ngò gai, hành lá cùng muối thô, hạt nêm, bột ngọt... Tất cả cho vào cối đá giã nhuyễn. Khi phần gia vị đã dập nát, lá mì vò trước đó sẽ được cho vào cối đá, tiếp tục giã nhẹ tay để gia vị thấm đều với lá mì. Tiếp theo, chỉ cần vắt khô lá mì, cho vào chảo xào trên lửa lớn cùng hoa đu đủ, rồi thêm cá, thịt ba chỉ hay tóp mỡ là hoàn thành một món ngon.

 Từng là món ăn dân dã khi đi rẫy, đi rừng, lá mì xào hoa đu đủ nay đã trở thành món đặc sản trong các nhà hàng, quán ăn ở Đắk Lắk. Du khách sau những chuyến tham quan ở các địa danh du lịch hoặc ghé thăm buôn làng Ê Đê thường tìm đến món ăn này để khám phá nét văn hóa ẩm thực đa dạng của địa phương. Trên mâm cơm đạm bạc giữa chiều mưa Tây Nguyên, đĩa lá mì xào hoa đu đủ bốc khói nghi ngút, dậy lên mùi thơm nồng của sả, nén và hành tím giã nhuyễn. Lá mì non mềm cùng hoa đu đủ đắng nhẹ, gợi cảm giác vừa lạ miệng vừa thân thuộc. Vị bùi bùi của lá mì, nhân nhẫn đắng của hoa đu đủ, cay tê lưỡi của ớt xiêm, tất cả hòa trong cái beo béo của thịt ba chỉ, mằn mặn đậm đà từ cá khô rán giòn... Mỗi lần nhai là một tầng hương vị bung ra - đắng, cay, béo, mặn, thơm - dồn dập rồi dịu lại, tan dần nơi đầu lưỡi, khích thích vị giác của bất kỳ ai có dịp thưởng thức nó.

Không cao sang cầu kỳ, món lá mì xào hoa đu đủ mang trọn hồn cốt của núi rừng và tình người Tây Nguyên nồng hậu, chân chất. Món ăn như gói ghém một góc văn hóa ẩm thực của buôn làng Ê Đê tại Đắk Lắk - ăn một lần là nhớ, đi xa lại càng thương.

LÊ THỊ HẰNG

Nguồn: Tạp chí VHNT số 622, tháng 10-2025