Là một đoàn kịch tư nhân đang hoạt động năng nổ trên sân khấu Thủ đô hiện nay, LucTeam vừa khai trương sân khấu BlackBox tại 79 Ngụy Như Kon Tum, Thanh Xuân, Hà Nội. Trước mắt sân khấu dự định sẽ sáng đèn vài buổi mỗi tháng, dần hiện thực hóa mong ước “đi đường dài với kịch” của NSND Trần Lực - người tiên phong mang đến cho khán giả loại hình kịch Ước lệ - Biểu hiện.
Sân khấu BlackBox - đến gần hơn với khán giả
Sân khấu Black Box, hay còn gọi là nhà hát hộp đen, là một không gian biểu diễn đơn giản, thường là một căn phòng được sơn màu đen. Đặc điểm nổi bật của sân khấu này là sự linh hoạt, cho phép thay đổi cách bố trí chỗ ngồi và sân khấu để phù hợp với nhiều loại hình biểu diễn khác nhau. Khác với loại hình sân khấu thông thường, không gian linh hoạt giúp sân khấu Black Box có thể được sắp xếp lại thành nhiều hình dạng khác nhau, thậm chí khán giả có thể bao quanh sân khấu, tùy thuộc vào yêu cầu của từng vở diễn. Bởi vậy, sân khấu Black Box thường có thiết kế tối giản, tập trung vào việc làm nổi bật phần trình diễn thay vì các yếu tố trang trí phức tạp. Thường được sơn màu đen để tạo ra một không gian trung tính, sân khấu Black Box giúp khán giả tập trung vào phần biểu diễn và dễ dàng hình dung ra bối cảnh của câu chuyện. Điểm đặc biệt nhất của loại hình sân khấu này là gần gũi với khán giả bởi thường có quy mô nhỏ, giúp diễn viên và khán giả dễ dàng tương tác.
Với ưu điểm tiết kiệm chi phí so với các loại sân khấu truyền thống, đặc biệt là khi không cần thiết kế phức tạp, sân khấu Black Box cho phép các nhà sản xuất, đạo diễn và diễn viên thỏa sức sáng tạo, thử nghiệm những ý tưởng mới. Sân khấu Black Box có thể sử dụng cho nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau, từ kịch nói, múa, nhạc kịch đến các buổi biểu diễn nghệ thuật đương đại.
Những sân khấu nhỏ như Black Box đòi hỏi sự sáng tạo và khả năng thích ứng cao của người làm nghệ thuật để tận dụng tối đa không gian linh hoạt của sân khấu, bởi chưa bao giờ khoảng cách giữa nghệ sĩ và khán giả gần đến thế. Gần 8 năm qua, LucTeam thường phải thuê các nhà hát ở nội thành hoặc trung tâm văn hóa để duy trì hoạt động. Với việc mở màn sân khấu Black Box tại Hà Nội vào đầu tháng 6/2025, LucTeam một lần nữa đi tiên phong trong việc chọn loại hình sân khấu tối giản trong một không gian nhỏ, linh hoạt này để đến gần hơn nữa với khán giả của mình.
Tối 1/6, vở diễn Búp bê đã chính thức mở màn chuỗi trải nghiệm kịch nói tương tác tại sân khấu BlackBox - trong một không gian nghệ thuật với những cảm xúc mới lạ. NSND Trần Lực xúc động chia sẻ, đây là một dấu mốc quan trọng của LucTeam khi đã có một sân khấu kịch riêng để thỏa sức sáng tạo và trải nghiệm. Với LucTeam, sân khấu BlackBox là một không gian vừa đóng, vừa mở, sẽ là nơi giao thoa giữa trường phái sân khấu phương Tây kết hợp cùng ngôn ngữ sân khấu Ước lệ - nơi sân đình chiếu cói của Tuồng, Chèo truyền thống chỉ có ở Việt Nam. Không còn sân khấu bục cao, không còn hàng ghế tách biệt. Ở BlackBox, khán giả có thể chạm vào nhân vật, “chạm” vào những cảm xúc mà vở diễn mang tới ở cự ly rất gần.
Là một trong những khán giả đầu tiên của LucTeam BlackBox, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên cho rằng kịch ước lệ - biểu hiện của LucTeam và mô hình hoạt động mới mẻ của sân khấu nhỏ BlackBox rất phù hợp với nhu cầu của khán giả hiện nay. Theo ông, khi LucTeam có điểm diễn cố định và diễn thường xuyên, sẽ thu hút được một lượng khán giả đến với mình, bên cạnh đó tạo dựng được một không gian nghệ thuật mang bản sắc riêng.
Khi nghệ thuật hòa cùng đời sống
Họa sĩ Thanh Lưu thì cho rằng: “LucTeam BlackBox rất giống những sân khấu kịch ở Berkshire, Massachusetts - Mỹ mà một cái tên tiêu biểu là quần thể sân khấu Jacob’s Pillow. Ở những không gian nho nhỏ riêng tư kiểu đó, dường như khoảng cách giữa nghệ sĩ và khán giả được thu hẹp tối đa. Nghệ thuật tràn vào đời sống tự do không biên giới, không lằn ranh”.
Chia sẻ về dự án sân khấu mới LucTeam BlackBox, NSND Trần Lực trăn trở, việc mở sân khấu tư nhân giữa lúc các sân khấu tư nhân ngay ở TP. HCM cũng đang rất khó khăn, phải hoạt động cầm chừng hoặc đóng cửa và sân khấu nói chung đang vắng khán giả, anh và các cộng sự không khỏi lo lắng. Nhưng với kịch mục phong phú các thể loại, đặc biệt sự mới mẻ của loại hình kịch ước lệ - biểu hiện, LucTeam đã bước đầu gặt hái thành công, thu hút được sự quan tâm của khán giả. Cho đến nay, LucTeam đã tạo dựng được một phong cách riêng, có những khán giả hâm mộ và yêu thích. Được thành lập vào cuối năm 2017 - thời điểm sân khấu kịch phía Bắc đang gặp nhiều khó khăn, LucTeam với sự chèo lái của NSND Trần Lực đã mang lại những luồng gió mới cho sân khấu kịch Thủ đô với kỳ vọng mang đến cho khán giả thứ mà công nghệ giải trí hiện đại không làm được - đó là khơi gợi trí tưởng tượng. Với cách bài trí sân khấu đơn giản, các nhân vật mang tính biểu tượng, diễn xuất kết hợp nhiều động tác hình thể, lời thoại cô đọng sắc nét, cập nhật các “trend” trong đời sống đương đại… các vở kịch của LucTeam dù làm mới lại những vở cũ hay dựng vở mới cũng đều thu hút sự chú ý của dư luận khán giả.
Với việc ra mắt loại hình sân khấu BlackBox, NSND Trần Lực cùng ê kíp tiếp tục đổi mới để mang lại những trải nghiệm mới mẻ cho khán giả. Trong tháng 6, LucTeam vẫn tiếp tục diễn vở Búp bê trong các tối 2 và 15/6, ngày 29/6 diễn vở Lộ hàng, sang tháng 7, LucTeam đang tiếp tục thông báo casting diễn viên để dàn dựng lại vở Quẫn. Điểm đặc biệt là các vở diễn này đều được rút gọn, cô đặc và làm mới, mỗi buổi diễn là mỗi trải nghiệm khác nhau. Mỗi suất diễn ở LucTeam BlackBox sẽ chỉ kéo dài khoảng 1 giờ, không chỉ làm mới vở kịch bằng cách diễn cô đọng mà còn để phù hợp với khán giả bận rộn hiện nay. Không bối cảnh hoành tráng, không đạo cụ rườm rà cũng không tắt đèn chuyển cảnh, đó là đặc trưng phong cách ngôn ngữ sân khấu LucTeam: Tối giản nhưng không hề Đơn giản.
NSND Trần Lực trong buổi khai trương LucTeam Black Box
NSND Trần Lực bày tỏ hy vọng, nếu sân khấu LucTeam BlackBox thành công, anh sẽ tiếp tục mở thêm các cơ sở nữa ở Hà Nội. Anh cho biết, những buổi diễn ban đầu trong một “nhà hát” chưa tới 200m2, sân khấu của LucTeam đã khiến khán giả ngạc nhiên và vô cùng thích thú. Ở đây, diễn viên diễn gần gũi, sát cạnh khán giả và mỗi đêm diễn là một phiên bản mới mẻ. Khán giả được hòa cùng cảm xúc của diễn viên, sự tương tác trực tiếp và mạnh mẽ giữa nghệ sĩ và người xem khiến họ hào hứng hòa cũng với các nhân vật trong vở diễn.
Đặc biệt, trong mỗi vở diễn LucTeam không chỉ diễn kịch nói mà còn kết hợp nhiều loại hình như âm nhạc, hội họa, nghệ thuật trình diễn Performance Art. Khán giả được xem đúng nghĩa một cuộc trình diễn nghệ thuật đương đại, với âm nhạc chơi live…
Hiện, LucTeam đang thực hiện dự án phục dựng vở kịch Quẫn - vở kịch kinh điển của Việt Nam và cũng là vở diễn làm nên tên tuổi của sân khấu LucTeam. Vở diễn đang kêu gọi các bạn trẻ đam mê diễn xuất, muốn trải nghiệm ở một không gian sân khấu đương đại mới lạ và không ngại khổ luyện để trở thành một nghệ sĩ trình diễn trong tương lai tham dự casting. Cách đây 6 năm, LucTeam được một số bạn sinh viên giúp đỡ khâu đón khách, hậu cần mỗi buổi diễn. 6 năm sau, hai trong số các bạn trẻ này đã trở thành diễn viên chính của LucTeam trong vở kịch Búp bê. Đây là cách mà sân khấu LucTeam đến gần hơn với khán giả và với cuộc sống đương đại, khi khán giả có thể tham dự vào vở diễn hoặc trở thành diễn viên. Và cũng là cách NSND Trần Lực trao truyền nghề và nối dài tình yêu với nghệ thuật sân khấu cho những thế hệ sau. Anh tin rằng với những tác phẩm được dàn dựng tốt, thỏa mãn được nhu cầu giải trí của khán giả đương đại thì sân khấu LucTeam vẫn có khách. Nhu cầu giải trí trong khán giả luôn có, họ không hề quay lưng với sân khấu như nhiều người nhận định. Thực ra nếu sân khấu vắng khách là do những người làm nghề không đổi mới để cập nhật với thị hiếu của khán giả đương đại. Ngay từ khai ra đời, LucTeam đã đặt mục tiêu phải khác biệt, hấp dẫn và liên tục đổi thay theo sân khấu thế giới và nghệ thuật nói chung trong suốt thời gian qua.
Các nghệ sĩ và khán giả sau một buổi diễn
LÊ KHÁNH
Nguồn: Tạp chí VHNT số 610, tháng 6-2025