Huyện Krông Nô nằm ở phía đông bắc của tỉnh Đắk Nông, trong vùng lõi của Công viên địa chất, có nhiều tiềm năng độc đáo và các đặc sản nông nghiệp chất lượng cao cùng những lễ hội truyền thống phong phú, tạo nên một bức tranh văn hóa đậm bản sắc, là nền tảng quan trọng để phát triển du lịch cộng đồng bền vững. Krông Nô có nhiều di sản địa chất gắn với hệ sinh thái rừng, thác nước, sông, hồ, núi lửa đa dạng, độc đáo…; diện tích sản xuất nông nghiệp lớn (nhiều vùng canh tác sản phẩm nông nghiệp đặc sản chất lượng như: gạo ST24, ST25 (Buôn Choah), cam sành hữu cơ, quýt ngọt hữu cơ, bơ núi lửa, bưởi, cà phê)… và là nơi tập trung nhiều di tích, danh lam thắng cảnh cấp quốc gia của tỉnh, với hàng chục hang động lớn nhỏ khác nhau, nhiều cánh đồng dung nham đẹp, đây chính là một trong những điều kiện quan trọng để Công viên địa chất Đắk Nông được UNESCO ghi danh là Công viên địa chất toàn cầu vào tháng 7 năm 2020 và tái công nhận vào tháng 9 năm 2024.

Núi lửa Nâm Kar, thôn Phú Sơn, xã Quảng Phú, huyện Krông Nô, nằm trong hệ thống các núi lửa của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông

Trên địa bàn huyện quy tụ 24 thành phần dân tộc khác nhau cùng sinh sống, tạo nên sự đa dạng trong văn hóa với nhiều lễ hội, nhiều làn điệu dân ca, dân vũ, tập tục văn hóa truyền thống. Đồng bào dân tộc tại chỗ là M’nông Prech và Ê Đê Bih có lịch sử cư trú lâu đời, có đời sống sinh hoạt và sản xuất gắn liền với núi rừng, nương rẫy đã hình thành nên một kho tàng di sản văn hoá hết sức độc đáo, đa dạng và phong phú, nổi bật là cồng chiêng, diễn tấu cồng chiêng, các loại nhạc cụ dân gian truyền thống... cùng với bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số khác, góp phần tạo nên sự đa dạng, phong phú về phong tục tập quán truyền thống, đóng góp quý giá vào kho tàng văn hóa  chung của huyện Krông Nô.

Krông nô xác định mục tiêu hướng đến của mô hình Công viên địa chất là phát triển kinh tế - xã hội dựa trên nền tảng bảo tồn để bền vững, thông qua hoạt động du lịch nhằm cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người dân; thay đổi việc phân phối lợi ích thu được từ hoạt động du lịch giữa các tổ chức kinh doanh và cộng đồng dân cư; tăng tư duy kinh tế và năng lực tổ chức kinh doanh cho cộng đồng địa phương; đóng góp phần tích cực vào hoạt động bảo tồn các giá trị tài nguyên tự nhiên, giá trị văn hoá địa phương... Là địa phương hội đủ các yếu tố về địa chất, địa mạo, văn hóa và đa dạng sinh học để phát triển các mô hình du lịch cộng đồng gắn với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông, trong những năm qua, chính quyền và nhân dân Krông Nô nhận thức được vai trò và ý nghĩa của việc xây dựng và phát triển du lịch cộng đồng gắn với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, muốn khai thác và phát huy được tiềm năng, lợi thế của Công viên địa chất để phát triển du lịch một cách bền vững, hiệu quả thì đầu tiên phải xây dựng được các sản phẩm du lịch mang tính chiến lược, vừa đa dạng, phong phú, vừa độc đáo hấp dẫn du khách và điều quan trọng hơn cả là phải bám sát được giá trị đặc trưng cốt lõi của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông - Xứ sở của những âm điệu và Krông Nô có vai trò chủ đạo trong tuyến Trường ca của lửa và nước.

Nhằm khai thác và phát huy lợi thế là vùng lõi của Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông, thời gian qua, huyện Krông Nô đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo khai thác các tiềm năng, lợi thế trong phát triển du lịch gắn với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO trên địa bàn huyện; đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền bằng nhiều hình thức phong phú và đa dạng, qua đó góp phần làm chuyển biến nhận thức của đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông; nâng cao nhận thức về vai trò và ý nghĩa của việc xây dựng và phát triển du lịch gắn với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Triển khai rà soát cập nhật quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Krông Nô giai đoạn 2021-2030, định hướng 2030 tích hợp vào quy hoạch tỉnh và quy hoạch kinh tế xã hội của tỉnh; trong đó chú trọng quy hoạch sử dụng đất cho các điểm phục vụ các công trình, dự án thương mại, dịch vụ, du lịch đảm bảo, phù hợp với nhu cầu sử dụng đất, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế xã hội của địa phương trong thời gian tới, nhất là nhu cầu sử dụng đất vào mục tiêu phát triển thương mại dịch vụ, du lịch. Xây dựng phương án khai thác hiệu quả tiềm năng vốn có, gắn với công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc; tranh thủ ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học tại các hội thảo, hội nghị để xây dựng phương án phát huy giá trị vùng lõi Công viên địa chất - khu vực Krông Nô kết nối với các tuyến du lịch trên địa bàn tỉnh và khu vực; tăng cường công tác quản lý, bảo vệ hệ thống hang động trên địa bàn huyện. Triển khai công tác chuyển đổi số trong du lịch, phối hợp xây dựng dữ liệu số 3D tài nguyên văn hóa du lịch, số hóa 3D chi tiết di tích lịch sử, số hóa tổng quan 3D trên di tích lịch sử chưa được xếp hạng danh lam thắng cảnh, lễ hội tiêu biểu. Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, quảng bá du lịch trên các nền tảng số…

Mặc dù tiềm năng, lợi thế trong phát triển du lịch là rất lớn, thêm sự quyết tâm của chính quyền các cấp, nhưng hiện nay, du lịch trên địa bàn huyện Krông Nô phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và còn nhiều tồn tại hạn chế cần khắc phục, như: việc kêu gọi thu hút đầu tư, phát triển du lịch chưa có những đột phá; sản phẩm du lịch thiếu sự đa dạng, chưa phát huy được các giá trị tài nguyên văn hóa, thiên nhiên đặc sắc; dịch vụ như lưu trú, thương mại còn thiếu, chưa đồng bộ; hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch chưa hiệu quả..., thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao; chuyển đổi số trong du lịch chưa theo kịp yêu cầu phát triển; chưa hình thành được tour, tuyến; cơ sở hạ tầng chưa tương xứng…

Trong thời gian tới, để khai thác tiềm năng, lợi thế trong phát triển du lịch gắn với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông trên địa bàn huyện Krông Nô, trước tiên, cần đẩy mạnh công tác truyền thông để quảng bá thu hút đầu tư, thu hút khách du lịch; phát huy được tiềm năng lợi thế của huyện dự trên các nền tảng số. Chú trọng phát triển sản phẩm và truyền thông, quảng bá, xúc tiến du lịch, cổng du lịch thông minh. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực; thực hiện tốt công tác quy hoạch; triển khai các chương trình, kế hoạch nhằm đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đưa doanh thu du lịch được cải thiện tỉ trọng trong cơ cấu nền kinh tế của huyện. Đẩy nhanh thực hiện chuyển đổi số, thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực du lịch. Duy trì tính hiệu quả việc chuyển đổi số trong hoạt động xúc tiến, quảng bá, hỗ trợ du khách; hệ thống ứng dụng QR Code trong thông tin, giới thiệu các điểm tham quan, dịch vụ du lịch; xây dựng các trang mạng xã hội phù hợp với từng thị trường khách du lịch. Phát triển du lịch thông minh trên nền tảng ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại, đặc biệt là công nghệ thông tin truyền thông nhằm ứng dụng công nghệ phục vụ nhu cầu khách du lịch.

Kỳ vọng rằng, với sự nỗ lực và quyết tâm của cả hệ thống chính trị, Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông sẽ khẳng định được giá trị và vai trò, góp phần đưa du lịch trên địa bàn huyện Krông Nô thực sự trở thành mô hình tiêu biểu về bảo tồn, giáo dục và phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững.

Bài và ảnh: ĐÌNH TOÀN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 603, tháng 4-2025