Từ hiện tượng nghĩ đến dòng chảy bền vững

Âm nhạc luôn phản ánh nhịp đập của đời sống, và trong năm 2025, một hiện tượng đáng chú ý đã xuất hiện, đó là sự nở rộ của những tác phẩm, chương trình và dự án nghệ thuật mang chủ đề yêu nước. Từ các album, MV được đầu tư công phu của những nghệ sĩ tên tuổi cho đến những “concert quốc gia” thu hút hàng vạn khán giả, đặc biệt là giới trẻ, âm nhạc yêu nước đang trở lại đầy mạnh mẽ, hiện đại và hấp dẫn. Vậy, làm thế nào để hiện tượng này không chỉ mang tính thời điểm mà trở thành dòng chảy bền vững trong đời sống âm nhạc Việt Nam?

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung tiếp tục kết hợp với ca sĩ Tùng Dương cho ra mắt sản phẩm mới mang tên "Việt Nam - Tự hào tiếp bước tương lai"

“Nở rộ” âm nhạc có nội dung yêu nước

Sau 2 album Phượng Linh (2023) và Hà Nội Hà Nội (2024), chọn đúng ngày 19/8 nữ nghệ sĩ violon Trịnh Minh Hiền ra mắt album thứ 3 mang tên Lấp lánh vàng sao - ViệtNam 80 years. Album gồm 9 tác phẩm, trong đó 8 tác phẩm kinh điển là các ca khúc cách mạng nổi tiếng như Người Hà Nội (Nguyễn Đình Thi), Quê em (Nguyễn Đức Toàn), Liên khúc Bài ca Hồ Chí Minh (Ewan Macoll), Như có Bác trong ngày đại thắng (Phạm Tuyên), Biết ơn chị Võ Thị Sáu (Nguyễn Đức Toàn), Quảng Bình quê ta ơi (Hoàng Vân), Bài ca bên cánh võng (Nguyên Nhung), Cô gái vót chông (Hoàng Hiệp), Đất nước trọn niềm vui (Hoàng Hà) và một tác phẩm do chính Trịnh Minh Hiền sáng tác mang tên Biển sóng ngập tràn cảm hứng từ lòng yêu nước.

Cùng trong dự án lần này, Trịnh Minh Hiền còn ra mắt MV Người Hà Nội do đạo diễn người Ý Gianmarco Maccabruno Giometti trực tiếp đạo diễn, quay phim và dựng. MV có sự tham gia của hơn 60 nhân vật, họ là những đại diện của Hà Nội hôm nay, trong đó có NSND Quốc Trị và bác sĩ Bùi Tiến Hùng… Trong khi đó, ca sĩ Lê Việt Anh chọn hình tượng nhân vật huyền tích dân tộc để gửi gắm thông điệp về lòng yêu nước và khát khao vươn lên trong sản phẩm mang tên Gióng tự do. Đây là một tác phẩm của Huy Trần Jack, trong dự án còn có sự tham gia của NSƯT Dương Thùy Anh, nghệ sĩ đàn nhị.

Sau thành công đặc biệt từ sự kết hợp với nữ ca sĩ Nguyễn Duyên Quỳnh tạo nên sản phẩm bùng nổ mang tên Viết tiếp câu chuyện hòa bình, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung tiếp tục kết hợp với ca sĩ Tùng Dương cho ra mắt sản phẩm mới mang tên Việt Nam - Tự hào tiếp bước tương lai. MV vừa mới ra mắt là một sáng tác hướng đến tầm vóc hùng ca, lần này Nguyễn Văn Chung đặt trọng tâm vào tinh thần tự tin, khát vọng vươn xa của người Việt trong thế kỷ XXI. Tác phẩm vang lên như một bản tuyên ngôn thế hệ, khẳng định rằng tình yêu nước không chỉ nằm ở quá khứ bi tráng, mà còn ở tương lai mở rộng phía trước. Ca khúc gợi nhắc rằng để “tiếp bước” thì phải tự hào và để tự hào thì cần hành động.

"V Concert - Rạng rỡ Việt Nam" do Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9

Nhạc sĩ Dương Trường Giang kết hợp cùng với Trung tâm Nghệ thuật Be Singer ra mắt MV Vút bay lên Việt Nam. MV với những hình ảnh trong trẻo, năng động được thể hiện bởi những ca sĩ nhí của Trung tâm đã truyền đi thông điệp rằng tình yêu Tổ quốc cần được gieo mầm từ sớm.

Trên các trang mạng cá nhân của các nghệ sĩ dịp này cũng thật tưng bừng. Nam ca sĩ trẻ JunDi - Nguyễn Đức Trung những ngày này thường xuyên đăng những hoạt động biểu diễn của mình với tinh thần tràn đầy niềm tự hào. Trong số đó có clip ghi lại phần biểu diễn trong chương trình lớn mang tên Hà Nội - Từ mùa Thu lịch sử năm 1945, trong clip này Đức Trung với nữ ca sĩ Thu Hằng (Sao Mai 2015) cùng hợp xướng và các nghệ sĩ múa thể hiện bài hát lịch sử Tiếng gọi thanh niên ra đời năm 1941 của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước.

Cũng trên trang cá nhân, ca sĩ Võ Hạ Trâm cho biết cô cảm thấy vinh dự khi được trình bày ca khúc Tổ quốc vinh quy của Đông Thiên Đức trong chương trình The Khang Show. Nữ ca sĩ cho biết, Tổ quốc vinh quy là “bài hát thật nhiều cảm xúc để tri ân, ca ngợi sự hy sinh thầm lặng của những người lính cho độc lập dân tộc. Bài hát khắc sâu lòng biết ơn, gợi nhắc thế hệ hôm nay sống xứng đáng với máu xương cha anh, để Tổ quốc mãi mãi trường tồn trong vinh quang”.

Một điểm nhấn của hoạt động âm nhạc kể từ đầu năm 2025 đến nay là hiện tượng được gọi với cái tên rất trẻ trung là “concert quốc gia”, nhằm nói đến các chương trình nghệ thuật lớn, mang tính chính luận kết hợp với nghệ thuật thưởng thức, tính giải trí thu hút được hàng vạn khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ tham gia. Những chương trình diễn ra gần đây phải kể tới như: Đại nhạc hội V Concert - Rạng rỡ Việt Nam vừa diễn ra vào ngày 9/8/2025 tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (Đông Anh, Hà Nội), do Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức, thu hút hàng chục nghìn khán giả. Chương trình Hà Nội - Từ mùa Thu lịch sử năm 1945 do Thành ủy, HĐND, UBND - UBMTTQ Việt Nam TP Hà Nội chỉ đạo, Sở VHTT TP Hà Nội tổ chức thực hiện diễn ra tại Quảng trường Cách mạng Tháng Tám vào tối 15/8 thu hút cả vạn khán giả. Chương trình Tự hào là người Việt Nam tại quảng trường Sân vận động quốc gia Mỹ Đình, do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ VHTTDL, UBND TP Hà Nội, Đài truyền hình Việt Nam (VTV) thực hiện diễn ra tối 17/8 thu hút khoảng 3 vạn khán giả...

Chương trình "Hà Nội - Từ mùa Thu lịch sử" năm 1945

Ảnh: Dương Giang (TTXVN)

Để không chỉ là hiện tượng

Trong bối cảnh âm nhạc Việt Nam ngày càng đa dạng, sự nở rộ của những sáng tác và sản phẩm âm nhạc mang nội dung yêu nước trong thời gian gần đây có thể xem là một hiện tượng đáng chú ý. Trước hết, đây là nhu cầu tinh thần tự nhiên của thế hệ trẻ trong quá trình hội nhập. Khi tiếp xúc nhiều với văn hóa và âm nhạc quốc tế, giới trẻ càng muốn tìm kiếm một chỗ dựa tinh thần để khẳng định bản sắc. Âm nhạc về đề tài tình yêu đất nước, với giai điệu quen thuộc và ca từ gắn liền với lịch sử dân tộc, trở thành cầu nối giúp họ tìm thấy căn tính Việt Nam trong dòng chảy toàn cầu hóa.

Một nguyên nhân khác đến từ sự đổi mới trong cách tiếp cận âm nhạc chính thống. Nếu trước đây dòng nhạc này chủ yếu gắn với sân khấu hội trường, mang tính trang nghiêm, thì nay đã được làm mới bằng ngôn ngữ âm nhạc hiện đại, kết hợp công nghệ trình diễn, thị giác và không gian concert hoành tráng. Các sản phẩm MV, album hay concert quốc gia đã biến những tác phẩm quen thuộc thành trải nghiệm nghệ thuật vừa giải trí, vừa truyền cảm hứng. Điều đó khiến người trẻ cảm thấy mình có thể “cháy” trong âm nhạc yêu nước mà không hề xa lạ.

Cũng cần nhấn mạnh vai trò của các nghệ sĩ, những gương mặt cả đã quen và gương mặt trẻ như Tùng Dương, Lê Việt Anh, JunDi, Thu Hằng… cùng với các nhạc sĩ đương đại như Nguyễn Văn Chung, Dương Trường Giang… đã góp phần quan trọng trong việc thổi luồng sinh khí mới vào dòng nhạc này. Họ không chỉ làm mới tác phẩm cũ mà còn sáng tác mới với tư duy gần gũi, khơi dậy tinh thần tự tin, khát vọng vươn xa của thế hệ hôm nay.

Sự lan tỏa của mạng xã hội cũng tạo nên hiệu ứng mạnh mẽ. Hình ảnh hàng chục nghìn khán giả trẻ cùng hát vang những ca khúc yêu nước trong các “concert quốc gia” đã biến việc tham dự các chương trình như vậy thành một xu hướng tích cực, lan tỏa tinh thần tự hào về dân tộc.

Cuối cùng, năm 2025 với nhiều sự kiện trọng đại như kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 cũng góp phần tạo nên “cơn sóng” âm nhạc này. Chính sự kết hợp của nhu cầu nội tại, đổi mới nghệ thuật, vai trò nghệ sĩ trẻ và hiệu ứng xã hội đã lý giải vì sao âm nhạc về đề tài tình yêu đất nước trở thành một hiện tượng nổi bật, thu hút đông đảo bạn trẻ trong đời sống âm nhạc hôm nay.

Âm nhạc vốn có sức lan tỏa nhanh và mạnh. Khi các ca khúc yêu nước được vang lên trong không gian hoành tráng, với sự tham gia đông đảo của giới trẻ, thì lòng tự hào dân tộc không chỉ được “nghe” mà còn được “trải nghiệm” tập thể. Tiếp theo nữa là sự làm mới hình ảnh dòng nhạc chính luận. Trước đây, nhiều bạn trẻ nghĩ nhạc yêu nước là “cũ kỹ, khô cứng”. Nay với sự làm mới về phối khí, dàn dựng, MV, concert… dòng nhạc này khoác lên diện mạo hiện đại, hấp dẫn hơn. Tác dụng ở đây là thay đổi định kiến, khiến giới trẻ tiếp nhận dòng nhạc này như một phần tự nhiên của đời sống âm nhạc đương đại. Một tác dụng khác nữa là tạo sự kết nối các thế hệ nghệ sĩ và công chúng. Tạo hiệu ứng xã hội tích cực cũng là tác dụng cần được nhắc đến.

Các nghệ sĩ biểu diễn tại "V Concert - Rạng rỡ Việt Nam"

Trong khi còn một tác dụng hết sức quan trọng nữa là gieo mầm tình yêu Tổ quốc từ sớm. Việc có nhiều nghệ sĩ nhí, ca sĩ trẻ tham gia vào dự án yêu nước đã giúp gieo trồng cảm xúc và ý thức về trách nhiệm công dân ngay từ đầu. Điều này mang tính giáo dục mềm mại, không áp đặt, mà thông qua nghệ thuật để khơi dậy. Có thể nói, tác dụng lớn nhất của hiện tượng này là đặt tình yêu nước trở lại vị trí trung tâm trong đời sống tinh thần giới trẻ, bằng một hình thức nghệ thuật hấp dẫn, gần gũi và mang tính cộng đồng cao.

Cũng vì vậy, để phát huy lâu dài tinh thần âm nhạc yêu nước trong giới nghệ sĩ trẻ và trong các chương trình biểu diễn lớn, cần chú ý mấy hướng sau: Một là liên tục đổi mới hình thức thể hiện, bởi vì âm nhạc yêu nước cần được khoác áo mới qua phối khí, dàn dựng, trình diễn đa phương tiện. Hai là, khuyến khích sáng tác mới mang hơi thở thời đại bởi chúng ta cần có những ca khúc mới phản ánh tinh thần Việt Nam hôm nay, đó là khát vọng phát triển, hội nhập, bảo vệ môi trường, khẳng định bản sắc. Ba là, đưa yếu tố cộng đồng vào các chương trình lớn thông qua những màn đồng ca hàng vạn người, hợp xướng kết hợp với nghệ sĩ nổi tiếng… tạo hiệu ứng xã hội mạnh mẽ. Việc duy trì mô hình “concert quốc gia” theo định kỳ (hằng năm hoặc theo các ngày lễ lớn) sẽ biến nó thành điểm hẹn tinh thần quen thuộc. Bốn là gắn kết với giáo dục và đời sống học đường, rõ ràng các ca khúc yêu nước nên xuất hiện nhiều hơn trong không gian trường học, qua các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ, festival học sinh - sinh viên. Năm là, phát huy vai trò truyền thông và mạng xã hội, bởi vì giới trẻ hiện nay tiếp nhận nhiều nhất qua nền tảng số. Vì vậy, MV, clip ngắn, chiến dịch hashtag, thử thách TikTok… hoàn toàn có thể trở thành phương tiện lan tỏa tình yêu nước bằng âm nhạc.

Tóm lại, việc nở rộ các sáng tác, sản phẩm âm nhạc trẻ về chủ đề tình yêu đất nước có sức lan tỏa trong thị trường, nở rộ các chương trình nghệ thuật lớn có sự tham gia của đông đảo các thế hệ nghệ sĩ và thu hút hàng vạn khán giả là một tín hiệu hết sức đáng mừng và cần được nhìn nhận, phát huy những giá trị tích cực. Thiết nghĩ, để tiếp tục phát huy, cần vừa bảo tồn giá trị cốt lõi, vừa liên tục sáng tạo hình thức mới, đồng thời gắn kết với cộng đồng và truyền thông số. Có như vậy, âm nhạc yêu nước mới trở thành một dòng chảy liên tục trong đời sống, chứ không chỉ là hiện tượng nhất thời.