Văn Trọng sinh năm 1978, lớn lên giữa ruộng đồng và nhịp sống dân dã của vùng quê Thanh Hà, Hải Dương. Không ồn ào, không rực rỡ, vùng đất ấy nuôi dưỡng một tâm hồn nghệ sĩ lặng lẽ, gắn bó sâu sắc với thiên nhiên và vẻ đẹp bình dị. Dù theo học ngành Sư phạm mỹ thuật, nhưng con đường đến với hội họa của anh phần nhiều là sự tự tìm tòi, tự học, và kiên trì quan sát thế giới bằng đôi mắt riêng. Từ những trang sách cũ, những lần đứng lặng ngắm ánh sáng trên ruộng chiều, đến từng nét vẽ đầu tiên trên nền vải thô - tất cả đều được anh gom góp bằng sự nhẫn nại và đam mê thuần khiết. Tốt nghiệp Trường Cao đẳng Sư phạm Hải Dương, năm 2000, rồi tiếp tục học tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, năm 2009. Hành trình nghệ thuật của Văn Trọng bắt đầu từ những điều tưởng chừng rất nhỏ - như một cơn gió nhẹ, một lối mòn quen, hay một chùm hoa rơi trước hiên nhà, nhưng lại chất chứa cả thế giới cảm xúc sâu lắng bên trong.

Với Văn Trọng, vẽ không đơn thuần là tái hiện thế giới, mà là một hành động kết nối sâu sắc với chính bản thể mình. Anh chọn sơn dầu làm chất liệu chủ đạo - không chỉ vì độ dày dặn, chiều sâu và khả năng chồng lớp, mà bởi đó là chất liệu cho phép anh thở cùng nhịp cảm xúc, làm chủ từng mảng khối. Bút pháp của anh linh hoạt, mạnh mẽ nhưng không thiếu tinh tế, vừa có sự phóng khoáng của ấn tượng, vừa giữ được tiết chế của nội tâm. “Tôi cho rằng vẽ phong cảnh hay tĩnh vật là vẽ chính con người của mình” - lời chia sẻ ấy không chỉ là tuyên ngôn nghệ thuật, mà còn là nhịp đập trung thực của một người sống trọn với từng đường cọ, từng lớp sơn, từng gam màu trầm lắng và chân thành.

Văn Trọng, Phong cảnh Tà Nung (Đà Lạt), sơn dầu, 2023

Văn Trọng, Cánh đồng hoang vắng, sơn dầu, 2019

 

Trong các tác phẩm phong cảnh của anh, thiên nhiên hiện ra không hùng vĩ, không đầy kịch tính, mà êm đềm và sâu lắng như một giai điệu trầm dịu. Cánh đồng, bờ tre, khúc sông, vạt rừng - tất cả đều là những hình ảnh rất đỗi quen thuộc, nhưng được nhìn bằng ánh nhìn yêu thương, đầy nhẫn nại. Màu sắc trong tranh anh thường nghiêng về xanh lục, vàng đất, lam ngả xám - những gam màu dịu mắt, gợi cảm giác mộc mạc và chân thực. Bầu trời nhiều khi không bừng sáng, mà nhẹ nhòa, bảng lảng như sương, như thể thiên nhiên đang thì thầm một điều gì đó rất cũ, rất xa, mà vẫn còn nguyên vẹn trong lòng người họa sĩ.

Có thể cảm nhận được điều ấy trong tác phẩm Vườn khuya (2022), khi cả không gian như chìm trong sắc xanh thẫm của đêm, chỉ một vệt trăng mảnh cong lên khẽ khàng. Rừng cây hiện ra không rõ nét, mà như ẩn trong sương mỏng - gợi cảm giác yên bình đến lặng người. Hay trong Chiều xuống (2020), ánh sáng hồng sau rặng cây làm dịu đi mọi âm thanh, mọi chuyển động. Bức tranh ấy như thể một hơi thở dài của thiên nhiên sau một ngày nắng mỏi.

Một tác phẩm khác - Cánh đồng hoang vắng (2019) - mở ra không gian đồng nội hoang sơ với những bụi cỏ um tùm, ao nhỏ phản chiếu mây trời, và ánh sáng chảy loang khắp mặt đất. Không có con người trong tranh, nhưng hơi thở con người thì luôn hiện diện - bởi chính cái nhìn yêu mến và nâng niu ấy đã vẽ nên những lát cắt đời sống tưởng như vô hình.

Văn Trọng, Chiều xuống, sơn dầu, 2020

Văn Trọng, Ngoại ô Đà Lạt, sơn dầu, 2022
 

Không chỉ dừng lại ở thiên nhiên, Văn Trọng còn dành một không gian sâu lắng cho tĩnh vật - nơi mọi thứ như ngừng trôi, chỉ còn sự lắng đọng của thời gian. Anh vẽ hoa trong bình gốm cổ, quả trên nền vải bạc màu, hay đơn giản chỉ là một lọ men cũ cạnh máy ảnh xưa. Tĩnh vật của Văn Trọng không phô bày sự sống động mà mang theo cảm thức thời gian - sự trôi chậm, sự mờ phai, sự sống lặng lẽ vẫn đang tiếp diễn.

Trong bức Tĩnh vật (2023) - những bông hoa hồng trong bình thủy tinh, mỗi cánh hoa như vừa hé nở, nhưng không khoe sắc, không phô diễn, mà chỉ hiện hữu như một vẻ đẹp cần được giữ lại. Ở bức Tĩnh vật (2025), sắc cam - vàng của hoa hòa vào màu nền trầm, tạo nên một sự tương phản nhẹ nhưng rất gợi cảm. Bình gốm xanh với họa tiết cổ điển như kéo người xem về một không gian đã nhuốm màu ký ức.

Tĩnh vật, sơn dầu, 2023

Trong tác phẩm Hoa loa kèn với bình gốm hoa lam (2021) được đặt trên mặt bàn gỗ sẫm, nền tối phía sau càng làm nổi bật sắc trắng ngà của cánh hoa. Cách xử lý ánh sáng khiến hoa như phát sáng nhẹ - một sự hiện diện thanh khiết, gần như tôn giáo trong không gian tranh.

Thành công của Văn Trọng không đến từ những cú đột phá ngoạn mục, mà từ sự nhất quán, trung thành và âm thầm. Từ giải Nhất tại Triển lãm Mỹ thuật tỉnh Hải Dương, năm 2003, anh đã tham gia nhiều triển lãm lớn nhỏ - từ Domino Art Fair 2016, nhóm TRIO 2017, "Mộng mị”, “Tụ”, "Chụm”, cho đến những triển lãm cá nhân tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (2018, 2024). Tranh của anh hiện diện lặng lẽ trong các bộ sưu tập ở Mỹ, Singapore, Đan Mạch - như chính phong cách sống và vẽ của anh: không ồn ào nhưng lan tỏa lâu bền.

Hoa loa kèn với bình gốm hoa lam, sơn dầu, 2021

Tĩnh vật, sơn dầu, 2019
 

Văn Trọng không dùng nghệ thuật để chứng minh điều gì, cũng không đuổi theo xu hướng. Anh vẽ bằng sự cảm - và chính vì thế mà tranh anh khiến người ta cảm được. Mỗi tác phẩm là một lát cắt rất nhỏ của đời sống, nhưng lại mở ra khoảng rộng lớn của sự suy tưởng. Anh tin vào cái đẹp bình dị - cái đẹp không cần phải hô to, mà chỉ cần chạm nhẹ - đúng lúc.

“Thiên nhiên là duy nhất - đó là cái đẹp.” Có lẽ, cả sự nghiệp của anh là minh chứng cho điều ấy. Giữa thế giới nghệ thuật ngày càng bị cuốn theo xu thế, Văn Trọng lặng lẽ vẽ - như một người chăm một mảnh vườn riêng, nơi hoa nở theo mùa, và ký ức cứ thế mà ở lại, không cần gọi tên.

TUẤN HIỆP

Nguồn: Tạp chí VHNT số 604, tháng 4-2025