Nghệ thuật > Mỹ thuật, kiến trúc

Khi vươn tới những thành quả mới từ phát triển công nghiệp và kinh tế, con người cùng lúc nhận thấy rằng lợi nhuận không phải là mục tiêu duy nhất mà con người cần đạt được. Cái đích mà con người muốn hướng tới là kết hợp những cái đẹp, sự hoàn thiện của thiên nhiên với khoa học, công nghệ hiện đại để tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn, nơi loài người và thiên nhiên cùng tồn tại, cùng phát triển hài hòa, bền vững. Để có mối quan hệ lành mạnh giữa thiên nhiên với cuộc sống con người trong tương lai, cộng đồng thế giới cần phải đưa ra một chuẩn mực sống và những ứng xử phù hợp với môi trường sinh thái. Cùng với các nhà khoa học công nghệ, các nhà thiết kế đã và đang nỗ lực chuyển tải ý tưởng từ thiên nhiên vào những sản phẩm thiết kế ứng dụng của mình.

Trong lịch sử lâu dài của dân tộc Việt Nam, sự tích tụ tính thẩm mỹ phần lớn được phản ánh qua lịch sử kiến trúc của dân tộc. Các thế hệ tụ cư trên vùng đất Việt Nam đã nối tiếp nhau lao động, sáng tạo, thích ứng với môi trường tự nhiên, hình thành dấu ấn về bản sắc, thẩm mỹ của mình mà kiến trúc nhà ở truyền thống ba miền Bắc, Trung, Nam là một trong những giá trị đó.

Trong kiến trúc, điêu khắc và đồ thờ lăng mộ thời Lê Trung Hưng, các hoa văn trang trí chiếm một vị trí hết sức quan trọng. Đề tài linh thú chiếm một vị trí lớn trong hệ thống hoa văn. Đặc biệt, biểu tượng hổ phù (1) là một hoa văn, họa tiết được sử dụng với tần suất khá lớn. Sự biểu hiện phong phú, đa dạng của biểu tượng này trên các hiện vật cổ đã tạo nên sự hấp dẫn cho đồ thờ, đặc biệt là các hương án đá nói riêng và cho các tác phẩm nghệ thuật trong lăng mộ thời Lê Trung Hưng nói chung.

Bài báo nhấn mạnh quan điểm hiện tại về thiết kế (Design). Việc chỉ đáp ứng nhu cầu về mặt thẩm mỹ đơn thuần đã không còn đủ thỏa mãn trong xã hội hiện nay và đây cũng chưa phải là điều kiện đủ để đánh giá một thiết kế tốt (good design). Để cập nhật theo những thay đổi này trong đào tạo thiết kế hiện nay ở Việt Nam, rất cần một đội ngũ giảng viên có thể nắm bắt được những tư duy mới này để dẫn dắt sinh viên. Đây chính là mấu chốt để việc thay đổi chương trình và phương pháp đào tạo mang tính khả thi.

Ở nước ta, tranh cổ động chính trị được phát triển và thực sự đi vào cuộc sống xã hội đặc biệt trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước. Ngay từ khi ra đời, nó đã đóng góp vai trò to lớn và phục vụ đắc lực cho các nhiệm vụ chính trị, xã hội và xây dựng cuộc sống của nhân dân, thực sự là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng của Đảng. Tranh cổ động chính trị đã đóng góp xứng đáng vào thắng lợi vẻ vang của sự nghiệp đấu tranh thống nhất đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước ta.

Hà Nội là vùng địa linh tụ nhân kiệt với bề dày văn hóa, lịch sử hơn một nghìn năm, nơi tích tụ nhiều đặc trưng văn hóa và dấu ấn lịch sử huy hoàng. Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, là trái tim, thủ đô của người dân Việt Nam. Một hệ thống tượng đài quy củ, phù hợp, có chất lượng nghệ thuật cao sẽ góp phần tạo nên một diện mạo đô thị đặc trưng và tương xứng với vị thế của thành phố trong tương quan với các tỉnh, thành khác trên cả nước và với các thủ đô trên thế giới.

Cố họa sĩ Việt kiều tại Pháp Lê Bá Đảng (1921-2015), đã đạt được danh tiếng thế giới với phong cách nghệ thuật đặc biệt. Ông không chỉ vẽ mà còn sáng tác đồ họa, điêu khắc, kiến tạo các không gian nghệ thuật lớn, thiết kế trang sức… từ nhiều chất liệu khác nhau, trong đó có chất liệu giấy bồi do ông tự tạo. Nghệ thuật của ông được đón nhận và tôn vinh ở nhiều nước trên thế giới trong nửa sau của TK XX (1).

Nghệ thuật tạo hình là dùng ngôn ngữ bố cục, đường nét, hình khối, màu sắc... để tạo ra tác phẩm nghệ thuật, đáp ứng nhu cầu về cái đẹp trong đời sống tinh thần, tình cảm của con người. Thông qua nghệ thuật tạo hình, con người được thưởng thức, chiêm nghiệm, đối chiếu bằng tác phẩm để cảm nhận các vấn đề của cuộc sống một cách sâu sắc hơn, từ đó mong muốn tạo ra những giá trị mới. Nghệ thuật tạo hình dân gian là một dòng chảy mang trong mình những giá trị được kết tinh qua nhiều thế hệ, mang tính ổn định của dân tộc, tính vận động của phát triển xã hội; mang những giá trị truyền thống, đồng thời tiếp thu những giá trị mới; vừa là kết quả của quá trình tích lũy và kế thừa, vừa là kết quả của sự tìm tòi khám phá phát hiện và sáng tạo.

Mô phỏng thiên nhiên đã trở thành xu hướng thiết kế quan trọng đối với các họa sĩ, kiến trúc sư, nhà điêu khắc và nhà thiết kế mỹ thuật công nghiệp. Riêng trong lĩnh vực thiết kế tạo dáng, xu hướng này có những đặc thù về chuyên môn, thể hiện ở lĩnh vực hoạt động của chuyên ngành tạo dáng sản phầm. Họa sĩ thiết kế tạo dáng không đi sâu nghiên cứu các lĩnh vực khoa học tự nhiên. Nhiệm vụ của họ là tìm cách tiếp cận và vận dụng các thành tựu từ nghiên cứu thiên nhiên của các khoa học liên ngành, mô phỏng các ưu điểm rút ra từ thiên nhiên để tạo nên sản phẩm thiết kế ưu việt.