Là một trường đại học thu hút số lượng sinh viên lớn nhất cả nước hiện nay (gần 30.000 sinh viên), phân bổ trên địa bàn rộng lớn với 3 cơ sở đào tạo (2 cơ sở tại Hà Nội và 1 cơ sở tại Hà Nam), trong những năm qua, công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở cho sinh viên được nhà trường đặc biệt chú trọng. Điều này đã đóng góp không nhỏ trong việc thực hiện sứ mệnh “cung cấp dịch vụ giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học, tư vấn, ứng dụng và chuyển giao công nghệ đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế”. Các hoạt động giáo dục, cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước, nhất là phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa đã tạo môi trường lành mạnh để sinh viên rèn luyện, trưởng thành, góp phần hình thành lý tưởng cách mạng, đạo đức cao đẹp, lối sống nghĩa tình, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn thiện nhân cách. Trong đó, tập trung vào những lĩnh vực cụ thể:

Công tác giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, ý thức chấp hành pháp luật cho sinh viên

Nhà trường tổ chức thường xuyên Tuần sinh hoạt công dân - sinh viên vào đầu khóa học, tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề, các cuộc thi tìm hiểu; tổ chức học tập và quán triệt Nghị quyết của Đảng; duy trì tổ chức sinh hoạt lớp định kỳ, nhằm nâng cao nhận thức của sinh viên về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; giúp cho sinh viên hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ, ý thức trách nhiệm của công dân và nắm được tình hình kinh tế, chính trị, xã hội trong nước, khu vực và quốc tế; hiểu rõ nhiệm vụ của sinh viên nhằm đáp ứng được nhu cầu của xã hội; phong trào phấn đấu vào Đảng của sinh viên có bước phát triển mới; các hoạt động triển khai việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong sinh viên đã được tổ chức sôi nổi, phong phú với nhiều hình thức đa dạng.

Thực hiện đúng, đầy đủ, thường xuyên các chế độ chính sách đối với sinh viên

Miễn giảm học phí, trợ cấp xã hội, trợ cấp ưu đãi, học bổng chính sách, vay vốn tín dụng đúng đối tượng. Bên cạnh đó, việc đa dạng hóa nguồn lực tài chính hỗ trợ sinh viên cũng được triển khai có hiệu quả để khuyến khích, động viên, hỗ trợ sinh viên. Chỉ tính riêng năm 2018, nhà trường tổ chức trao học bổng cho sinh viên trị giá khoảng 18 tỷ đồng.

Hoạt động trao đổi, giao lưu với sinh viên quốc tế

Năm 2018, có 28 sinh viên tham gia các chương trình giao lưu, trao đổi sinh viên quốc tế. Ngoài ra, nhà trường cũng đã thu hút được 212 sinh viên quốc tế tới giao lưu, học tập ở các bậc đào tạo. Đi liền với công tác đào tạo, công tác quản lý sinh viên quốc tế cũng được các đơn vị trong trường thực hiện nghiêm túc, hiệu quả theo đúng quy định quản lý lưu học sinh.

Công tác hướng nghiệp và hỗ trợ nâng cao khả năng kiếm việc làm cho sinh viên

Công tác này được triển khai với nhiều đổi mới về hình thức, nội dung, đa dạng, linh hoạt theo đặc thù của từng đơn vị, ngành nghề, bước đầu mang lại hiệu quả nhất định thông qua việc kết nối, hợp tác với các doanh nghiệp triển khai công tác tư vấn, hướng nghiệp và tìm kiếm việc làm cho sinh viên. Việc tổ chức hội thảo tuyển dụng dành cho sinh viên đã được thực hiện kịp thời, có hiệu quả, được dư luận đánh giá tích cực, nâng cao cơ hội tìm kiếm việc làm cho sinh viên. Mối quan hệ giữa nhà trường và doanh nghiệp đã đem lại nhiều suất học bổng khuyến khích học tập giá trị dành cho sinh viên, mà còn mở ra cho họ cơ hội được thực tập, tuyển dụng.

Công tác xây dựng môi trường văn hóa, chăm lo đời sống cho sinh viên

Công tác này được phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền với Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên trong việc tổ chức các hoạt động phong trào nhằm bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng cho sinh viên như hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục thể thao, các hoạt động tình nguyện, từ thiện, chương trình giao lưu văn hóa… Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên, chủ động tổ chức nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao thu hút đông đảo sinh viên, tạo nên không khí phấn khởi, đoàn kết gắn bó, tạo sân chơi lành mạnh, có ý nghĩa giáo dục và thúc đẩy tinh thần học tập của sinh viên. Trung tâm Thông tin Thư viện đã hỗ trợ có hiệu quả cho sinh viên học tập ngoài giờ lên lớp. Các điều kiện phục vụ cho hoạt động học tập, rèn luyện thể chất, thể thao của sinh viên cũng được tăng cường, cải thiện, đặc biệt là sau khi tổ chức các lớp ngoại khóa về tennis, bóng bàn, aerobic…

Giới thiệu việc làm và định hướng nghề nghiệp

 Nhà trường đặc biệt chú trọng đến vấn đề việc làm sau tốt nghiệp của sinh viên, coi đây là một chỉ số quan trọng để đánh giá chất lượng đào tạo; công tác điều tra, khảo sát nhu cầu, tiếp thu ý kiến của nhà tuyển dụng, các chuyên gia để điều chỉnh khung chương trình đào tạo theo hướng đáp ứng nhu cầu xã hội được tiến hành thường xuyên. Nhà trường đã giao cho Phòng Đào tạo, Trung tâm Hợp tác Doanh nghiệp, Công ty Letco và các khoa, trung tâm đào tạo đánh giá thực trạng có việc làm của sinh viên với các giải pháp được đưa ra để nâng cao khả năng có việc làm của sinh viên như: điều chỉnh chương trình đào tạo theo nhu cầu của thị trường lao động, mời các nhà tuyển dụng tham gia góp ý xây dựng chương trình đào tạo, đào tạo kỹ năng mềm cho sinh viên, cung cấp kịp thời các thông tin về nhu cầu sử dụng lao động cho sinh viên. Các chương trình đào tạo, phương pháp học tập cũng như phương pháp đánh giá đã được chỉnh sửa để sinh viên tốt nghiệp có cơ hội việc làm cao hơn, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, các chương trình bồi dưỡng trang bị kỹ năng, gắn kết đào tạo với nhu cầu xã hội, Ngày hội việc làm, các hội thảo tuyển dụng... đã được tổ chức thường xuyên, giúp sinh viên thuận lợi hơn khi tìm kiếm việc làm sau khi tốt nghiệp. Hoạt động kết nối thực tập thực tế được các đơn vị tổ chức, nhưng chủ yếu tập trung vào thực tập chuyên môn, sinh viên chưa được trang bị các kỹ năng cần thiết để thích ứng với môi trường làm việc tại doanh nghiệp. Các hoạt động kết nối làm thêm phù hợp với chuyên ngành đào tạo chưa được chú trọng đúng mức, trong khi đây là một cách hiệu quả để sinh viên trang bị kinh nghiệm làm việc thực tế sau khi tốt nghiệp.

Các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm thực tế

Mục đích chung của hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm thực tế nhằm: hỗ trợ đắc lực cho mục tiêu đào tạo của nhà trường theo chuẩn đầu ra; tạo dựng niềm hứng khởi, mở rộng kiến thức, kỹ năng học tập và bồi đắp lòng yêu trường, yêu nghề cho sinh viên; phát triển tính sáng tạo, tư duy hệ thống, trí thông minh của sinh viên trong việc giải quyết các vấn đề thực tiễn; nâng cao chất lượng đời sống tinh thần, rèn luyện thể lực, gia tăng các mối quan hệ xã hội; tích lũy kinh nghiệm, vốn sống giúp sinh viên hoàn thiện bản thân, nâng cao năng lực, mở rộng tầm nhìn trau dồi và phát triển các kỹ năng nghề nghiệp, kỹ năng xã hội.

Hiện nay, bên cạnh các hoạt động thực tập chuyên môn nằm trong các chương trình đào tạo, phần lớn các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm thực tế được tổ chức thực hiện bởi Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên các cấp, một số hoạt động do các nhóm sinh viên tự đứng ra tổ chức. Đây là cơ hội để sinh viên học tập, rèn luyện đạo đức, tích lũy kỹ năng, vốn sống, thực hành trau dồi kiến thức chuyên môn; vừa quảng bá hình ảnh của Nhà trường.

Có thể nói, xây dựng đời sống văn hóa cho sinh viên Trường Đại học Công Nghiệp là tạo điều kiện để sinh viên học tập, rèn luyện, phấn đấu, trưởng thành. Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã khẳng định: “Muốn có xã hội tốt phải có con người tốt. Muốn có con người tốt phải có môi trường tốt. Đây là quan hệ biện chứng, thiên biến vạn hóa giữa xã hội và con người”. Muốn vậy, trước hết, nhà trường cần hướng tất cả các hoạt động vào nâng cao nhận thức về đời sống văn hóa cho sinh viên. Đồng thời, mở rộng và đa dạng hóa các hoạt động giao lưu văn hóa giữa các lớp, các khóa trong trường, nhiều trường với nhau; củng cố, xây dựng, phát triển mối quan hệ văn hóa lành mạnh giữa thày trò, bạn bè, tập thể lớp với nhau. Ngoài ra, cần tăng cường xây dựng nguồn lực, cơ sở vật chất cho các hoạt động xây dựng môi trường văn hóa trong nhà trường, phối hợp chặt chẽ với chính quyền, tổ chức đoàn thể, nhân dân địa phương để quản lý, giáo dục, rèn luyện sinh viên.

Xây dựng lối sống văn hóa là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài, quan trọng của toàn Đảng, toàn dân, đòi hỏi phải có sự quan tâm, đầu tư thích đáng nhằm tạo điều kiện tối đa cho sinh viên học tập, lao động, cống hiến. Muốn vậy, Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội cần trở thành một trung tâm văn hóa giáo dục, rèn luyện con người về lý tưởng, phẩm chất, nhân cách, lối sống.

Tác giả: Lý Thị Ngọc Minh

Nguồn: Tạp chí VHNT số 427, tháng 1-2020