Xây dựng niềm tin khoa học vào sức mạnh chiến đấu (SMCĐ) cho thanh niên quân đội (TNQĐ) có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ tạo ra ý chí quyết tâm cao khi thực hiện nhiệm vụ mà còn tạo ra khả năng sẵn sàng chiến đấu hy sinh để bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền của đất nước. Trên cơ sở phân tích, làm rõ niềm tin, niềm tin khoa học, thực trạng niềm tin khoa học của TNQĐ vào SMCĐ của quân đội, tác giả đề xuất một số giải pháp cơ bản để xây dựng niềm tin khoa học cho họ vào SMCĐ của Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.

Niềm tin là một phẩm chất đặc biệt trong nhân tố chính trị - tinh thần, niềm tin khoa học vào SMCĐ của quân đội có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực của TNQĐ, có tác dụng định hướng và trở thành động lực thúc đẩy các hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn của họ trong quá trình huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội và sự nghiệp cách mạng của nước ta trong tình hình mới. Hiện nay, trước sự chống phá điên cuồng của các thế lực thù địch bằng chiến lược “diễn biến hòa bình”, những tác động của chiến tranh công nghệ cao cùng với thực trạng chất lượng, trình độ công nghệ vũ khí, trang bị kỹ thuật của quân đội ta vẫn còn khoảng cách đáng kể so với sự phát triển của vũ khí, trang bị trên thế giới. Vì vậy, xây dựng niềm tin khoa học vào SMCĐ của TNQĐ là vấn đề có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn.

Những năm qua, cấp ủy, chỉ huy các cấp ở đơn vị cơ sở trong quân đội đã quan tâm giáo dục xây dựng niềm tin khoa học vào SMCĐ cho TNQĐ. Phần lớn TNQĐ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tin tưởng vào thắng lợi tất yếu của sự nghiệp cách mạng Việt Nam do Đảng lãnh đạo. Tuy nhiên, niềm tin vào SMCĐ của TNQĐ hiện nay vẫn còn một số hạn chế như: một bộ phận TNQĐ suy giảm niềm tin, lý tưởng, băn khoăn, lo lắng, thiếu tin tưởng vào cách đánh, chiến thuật, vũ khí, trang bị kỹ thuật và khả năng chiến đấu của quân đội; ý thức cảnh giác trước các âm mưu, thủ đoạn chống phá của kẻ thù còn thấp; ý chí quyết tâm, tình cảm, niềm tin vào SMCĐ của quân đội chưa cao. Thực tế trên đặt ra yêu cầu cấp thiết phải củng cố, nâng cao ý chí quyết tâm đánh thắng kẻ thù cho TNQĐ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Đây cũng là đòi hỏi khách quan, có ý nghĩa chiến lược của sự nghiệp xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc.

Để xây dựng niềm tin khoa học vào SMCĐ cho TNQĐ hiện nay cần tập trung thực hiện đồng bộ, toàn diện, hiệu quả một số giải pháp cơ bản sau:

Phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong quân đội nhằm phát triển các nhân tố cấu thành niềm tin khoa học vào SMCĐ của TNQĐ

Để thực hiện tốt giải pháp này, trên cơ sở đường lối của Đảng, chỉ thị, nghị quyết của cấp trên và tình hình thực tiễn của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, cấp ủy các cấp cần đề ra chủ trương, giải pháp để lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện và kiểm tra kết quả phát triển các nhân tố với niềm tin khoa học vào SMCĐ của TNQĐ. Cấp ủy, chỉ huy các cấp, nhất là cán bộ chủ trì phải quán triệt sâu sắc mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đồng thời hiểu rõ về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của TNQĐ, thực sự coi phát triển các nhân tố niềm tin khoa học vào SMCĐ của TNQĐ là nhiệm vụ trọng tâm, có ý nghĩa quyết định đến nhiệm vụ của đơn vị, tạo ra sự thống nhất nhận thức, làm cho mọi cấp ủy, mỗi cán bộ, đảng viên nhận thức đúng đắn được vai trò của TNQĐ và trách nhiệm của bản thân trong việc góp phần phát triển các nhân tố về niềm tin khoa học vào SMCĐ của TNQĐ. Cấp ủy các cấp cần đổi mới, nâng cao chất lượng ra nghị quyết lãnh đạo, bảo đảm thường xuyên có những chủ trương, biện pháp sát đúng, cụ thể và có tính khả thi cao, nghiên cứu, phân tích kỹ các vấn đề thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu đang đòi hỏi để tìm ra những vấn đề cốt lõi, trọng tâm cần tập trung sức lãnh đạo.

Lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần thường xuyên bồi dưỡng, xây dựng, phát triển các yếu tố cấu thành niềm tin khoa học vào SMCĐ của TNQĐ, bao gồm trình độ tri thức, tình cảm, ý chí của họ. Trong chiến tranh, suy cho cùng vũ khí, trang bị dù có hiện đại đến đâu thì con người vẫn là nhân tố quyết định thành bại của cuộc chiến. Cho nên, coi trọng và phát huy nhân tố con người trong chiến tranh là rất cần thiết, nhất là trong điều kiện chiến tranh có sử dụng vũ khí, trang bị công nghệ cao. Việc bồi dưỡng niềm tin khoa học cho thanh niên cần được tiến hành một cách toàn diện, trên tất cả các mặt, trong đó quan trọng hơn cả là bản lĩnh chính trị tinh thần ở mỗi người. Bản lĩnh đó phải được thể hiện ở tư tưởng dám đánh và biết đánh, tập trung xây dựng lòng tin cho thanh niên về khả năng đánh thắng cuộc chiến tranh địch sử dụng vũ khí công nghệ cao, lòng tin vào cách đánh, nghệ thuật quân sự Việt Nam và vũ khí, trang bị hiện có, khả năng chiến đấu và chiến thắng của quân đội ta trong điều kiện chiến tranh hiện đại.

Tích cực hóa nhân tố chủ quan của TNQĐ về phát triển niềm tin khoa học vào SMCĐ của quân đội hiện nay

Bên cạnh sự tác động thường xuyên và tích cực của các nhân tố trong quá xây dựng niềm tin khoa học vào SMCĐ cho TNQĐ thì tích cực hóa nhân tố chủ quan của TNQĐ về phát triển, hoàn thiện, sử dụng các yếu tố cấu thành niềm tin khoa học là nhân tố trực tiếp quyết định. Sự tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của TNQĐ là một trong những khâu quan trọng, quyết định đến quá trình lĩnh hội tri thức, phát triển các phẩm chất, năng lực và trình độ kỹ, chiến thuật của họ. Do đó, phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của TNQĐ trong phát triển, hoàn thiện, sử dụng các yếu tố cấu thành niềm tin khoa học là một giải pháp nhằm phát huy yếu tố nội lực, tạo ra động lực mạnh mẽ thúc đẩy quá trình nhận thức, tư duy sáng tạo, nâng cao niềm tin khoa học vào SMCĐ cho TNQĐ.

Vì vậy, để phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của TNQĐ trong phát triển niềm tin khoa học vào SMCĐ, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu cần nâng cao ý thức trách nhiệm, xây dựng động cơ, thái độ đúng đắn về niềm tin vào SMCĐ cho TNQĐ. Khi họ nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ của mình, họ sẽ có động cơ, thái độ đúng đắn, quyết tâm cao trong tự học, tự rèn nâng cao trình độ tri thức, say mê, hứng thú trong công tác, tích cực, chủ động, sáng tạo trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và giải quyết các vấn đề thực tiễn nảy sinh. TNQĐ có thái độ, động cơ đúng đắn, mục tiêu rõ ràng trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc sẽ có ý chí quyết tâm khắc phục mọi khó khăn, vất vả trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Trong việc tích cực hóa nhân tố chủ quan của TNQĐ, vấn đề quan trọng là xây dựng động cơ, trách nhiệm tự học tập, tự rèn luyện cho họ như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời. Suốt đời phải gắn liền lý luận với công tác thực tế. Không ai có thể tự cho mình đã biết đủ rồi, biết hết rồi. Thế giới ngày ngày đổi mới, nhân dân ta ngày càng tiến bộ cho nên chúng ta phải tiếp tục học và hành để tiến bộ kịp nhân dân”. Bên cạnh việc bồi dưỡng, giáo dục của đơn vị, TNQĐ cần ý thức, động cơ, trách nhiệm tự học tập, tự rèn luyện để không ngừng nâng cao tri thức, trình độ kỹ, chiến thuật, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ xây dựng bảo vệ Tổ quốc.

Ngoài ra, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần tổ chức tốt việc động viên, giúp đỡ, kiểm tra, đánh giá quá trình tự học tập, tự rèn luyện của TNQĐ. Bên cạnh đó, phải tăng cường công tác quản lý, kiểm tra đối với hoạt động tự học tập, tự rèn luyện của họ.

Nâng cao chất lượng huấn luyện, rèn luyện bản lĩnh, ý chí của TNQĐ sát thực tế chiến đấu

Thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu là hoạt động thường xuyên nhất của TNQĐ, là nơi thanh niên học tập và vận dụng trình độ tri thức và các phẩm chất, năng lực của mình để thực hiện nhiệm vụ. Điều đó đòi hỏi mỗi thanh niên phải tích cực, xông xáo trong công tác, tham gia vào mọi hoạt động của đơn vị, thông qua đó trình độ mọi mặt của họ cũng không ngừng được nâng lên. Kết hợp trang bị tri thức khoa học hiện đại với truyền thụ kinh nghiệm thực tiễn chiến đấu để phát triển niềm tin khoa học vào SMCĐ của quân đội cho thanh niên. Huấn luyện, rèn luyện cho họ thành thạo các hình thức, phương pháp chiến đấu cả trong tấn công và phòng ngự ở nhiều quy mô khác nhau. Quá trình huấn luyện thực hành cho thanh niên phải tuân thủ theo nguyên tắc nhận thức, phương châm huấn luyện giúp xây dựng bản lĩnh, niềm tin, khả năng thích ứng linh hoạt trong mọi điều kiện phát triển của chiến tranh. Cần xác định nội dung, xây dựng chương trình huấn luyện một cách cơ bản khoa học, bố trí cân đối tỷ lệ học giữa chiến thuật với kỹ thuật, lý thuyết với thực hành, điều hòa giữa trí lực và thể lực cho TNQĐ. Chú trọng huấn luyện sát thực tế chiến đấu, nhiệm vụ, phương án tác chiến, địa bàn, biên chế, vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có và cách đánh của ta. Huấn luyện cho TNQĐ có khả năng cơ động cao, bí mật, bất ngờ phòng tránh, đánh trả đòn hỏa lực ban đầu của địch; giỏi tác chiến quân chủng, binh chủng và biết tác chiến bộ binh; tiến tới vừa giỏi tác chiến hiệp đồng, vừa giỏi tác chiến độc lập, tác chiến tập trung và tác chiến nhỏ lẻ, liên tục trong mọi điều kiện. Ở bất kỳ trường hợp nào cũng phải kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện cơ bản với huấn luyện theo yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Chú trọng rèn luyện kỹ năng vận dụng linh hoạt, sáng tạo trong điều kiện khẩn trương, tình huống diễn biến phức tạp, ác liệt. Cần thực hiện tốt việc tổ chức hội thi, hội thao sau huấn luyện, thông qua đó TNQĐ có điều kiện thực hành các khoa mục đã được huấn luyện, cọ xát, học hỏi lẫn nhau. Nâng cao chất lượng hội thi sáng tạo mô hình, học cụ huấn luyện để phát huy khả năng sáng tạo của thanh niên vào thực tiễn huấn luyện chiến đấu. Lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ việc thực hiện nhiệm vụ diễn tập, huấn luyện dài ngày, đưa TNQĐ vào điều kiện sát thực tế chiến đấu. Tăng cường tính chất căng thẳng, gấp gáp, yếu tố bất ngờ khi xử lý các tình huống chiến thuật phòng ngự, tiến công, rèn luyện cho TNQĐ khả năng nhanh nhạy, sáng tạo. Trong tổ chức các hoạt động thực tiễn để xây dựng niềm tin khoa học vào SMCĐ cần đặt ra yêu cầu ngày càng cao trong các nhiệm vụ, phù hợp với thực tiễn của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, phát triển khoa học, công nghệ quân sự. Trên cơ sở đó TNQĐ sẽ phấn đấu vươn lên, có trình độ tri thức và năng lực ngày càng cao, sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống có thể xảy ra, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Khai thác, sử dụng có hiệu quả các loại vũ khí, trang bị ở từng đơn vị huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu hiện nay

Trong những năm qua, mặc dù được Đảng, Nhà nước rất quan tâm, chăm lo và đầu tư, song về chất lượng và trình độ vũ khí, trang bị của quân đội ta còn có khoảng cách đáng kể so với sự phát triển vũ khí, trang bị trên thế giới. Do đó, bên cạnh từng bước hiện đại hóa vũ khí, trang bị, việc khai thác, sử dụng có hiệu quả các loại vũ khí trang bị ở từng đơn vị huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu là một giải pháp quan trọng. Công tác huấn luyện phải hướng đến trang bị cho TNQĐ có hiểu biết và sử dụng thành thạo vũ khí, trang bị có trong biên chế. Các khoa mục huấn luyện hướng đến phát huy tối đa vũ khí, trang bị hiện có và hạn chế đến mức thấp nhất vũ khí công nghệ cao của địch trong chiến tranh kiểu mới, sát với yêu cầu nhiệm vụ, địa bàn tác chiến; phù hợp với tổ chức và hướng phát triển trong những năm tới. Nâng cao nhận thức cho thanh niên về những phát triển mới của chiến tranh, đặc biệt là vũ khí, trang bị công nghệ cao; tập trung làm rõ đặc điểm, tính năng, tác dụng, mặt mạnh, hạn chế, phương pháp, thời cơ sử dụng của từng loại vũ khí, trang bị công nghệ cao. Đồng thời, cần tích cực, chủ động đi trước một bước huấn luyện đón đầu để sẵn sàng tiếp thu và khai thác sử dụng vũ khí, trang bị hiện đại trong tương lai; phát huy tinh thần nỗ lực, tự giác tham gia nghiên cứu, cải tiến vũ khí, trang bị kỹ thuật phục vụ nhiệm vụ huấn luyện. Thông qua những hoạt động nghiên cứu, ứng dụng những sáng kiến cải tiến kỹ thuật làm tăng thêm tình cảm, niềm tin khoa học của TNQĐ đối với vũ khí, trang bị kỹ thuật, góp phần thúc đẩy thực hiện thắng lợi yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn cách mạng mới.

Niềm tin khoa học vào SMCĐ của TNQĐ là sự hòa quyện không tách rời giữa tri thức khoa học, tình cảm và ý chí cách mạng, trên cơ sở thế giới quan khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và niềm tin tất thắng vào sự nghiệp cách mạng do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Xây dựng niềm tin khoa học vào SMCĐ cho TNQĐ hiện nay là nhiệm vụ vừa trước mắt, vừa lâu dài. Niềm tin vào SMCĐ của quân đội đang đứng trước yêu cầu phát triển của vũ khí - kỹ thuật, xây dựng SMCĐ mới đấu tranh trên mặt trận chính trị, tư tưởng, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ và khoa học các giải pháp trên. Chỉ có như vậy, xây dựng niềm tin khoa học vào SMCĐ của TNQĐ mới đem lại hiệu quả thiết thực, bền vững, đáp ứng yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng quân đội và sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta.

Tài liệu tham khảo

1. Trịnh Đình Bảy, Niềm tin và xây dựng niềm tin khoa học, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003.

2. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 263.

3. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 8, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.377.

4. Hồ Chí Minh toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.377.

5. Mạnh Dũng, Huy Tuấn, “Từ đặc điểm của cuộc chiến tranh công nghệ cao, suy nghĩ về công tác huấn luyện hiện nay”, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, số 3-2007, tr.77-78.

Tác giả: Nguyễn Nam Quỳnh

Nguồn: Tạp chí VHNT số 433, tháng 7-2020