Văn hóa > Di sản

Tóm tắt: Quần thể danh thắng Tràng An, tỉnh Ninh Bình từ lâu đã nổi tiếng bởi thiên nhiên tươi đẹp và các di tích lịch sử văn hóa mang đậm dấu ấn Phật giáo, thể hiện thời kỳ phát triển Phật giáo mạnh mẽ nhất. Bài viết tập trung tìm hiểu về thực trạng công tác quản lý di tích lịch sử văn hóa Phật giáo tại quần thể danh thắng này thông qua sáu khía cạnh chính. Việc tìm hiểu thực trạng đóng góp cơ sở thực tiễn vững chắc, giúp ích cho các cơ quan có thẩm quyền xây dựng các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý di tích lịch sử văn hóa Phật giáo tại quần thể danh thắng này.

Tóm tắt: Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 (CTGDPT) đưa nội dung giáo dục địa phương nhằm giúp học sinh hiểu biết sâu sắc về quê hương và ý thức bảo tồn di sản văn hóa, phát triển toàn diện năng lực học tập, kỹ năng sống và khuyến khích hoạt động học tập trải nghiệm. Bài viết làm rõ vai trò của bảo tàng như một “lớp học thực tế”, nơi học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm, trò chơi và nghiên cứu gắn với văn hóa địa phương, tạo cơ hội trải nghiệm thực tế giúp học sinh kết nối lý thuyết với thực tiễn. Các hoạt động như tham quan chuyên đề, trình diễn văn hóa phi vật thể, hoặc tích hợp công nghệ số giúp gia tăng tính tương tác và tiếp cận. Đồng thời, bài viết cũng nhấn mạnh việc thiết kế chương trình giáo dục phù hợp, hợp tác giữa bảo tàng, trường học và cộng đồng để đảm bảo hiệu quả bền vững. Việc gắn kết bảo tàng với giáo dục địa phương là một hướng đi cần thiết, không chỉ để đổi mới phương pháp giảng dạy mà còn góp phần giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa trong xã hội hiện đại.

Tóm tắt: Là đô thị đặc biệt cấp quốc gia, thành phố Hà Nội có hệ thống di sản văn hóa (DSVH) vô cùng đa dạng, phong phú và giàu giá trị. Để khai thác và phát huy hiệu quả nguồn lực văn hóa quan trọng này trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó có việc tích cực triển khai các quy định có liên quan của Luật Thủ đô (Luật số 39/2024/QH15 được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 28-6-2024). Từ việc làm rõ thực trạng phát huy giá trị các di sản trên địa bàn Hà Nội, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm đưa Luật Thủ đô vào cuộc sống, góp phần nâng cao hiệu quả khai thác, phát huy giá trị các DSVH, hướng tới mục tiêu xây dựng văn hóa, con người Hà Nội thanh lịch, hào hoa, văn minh, nghĩa tình, xây dựng Thủ đô thực sự “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”.

Tóm tắt: Ngày nay, cách tiếp cận kinh tế nghi lễ để diễn giải di sản chạm khắc đá cổ đã trở nên thịnh hành trong nhân học hiện đại trên khắp thế giới. Người xưa quan niệm mọi nguồn lực vật chất đều do các vị thần cai quản. Con người sử dụng các nguồn lực ấy để tạo ra các giá trị kinh tế bằng cách ứng xử sùng kính theo đúng nghi lễ với thần linh. Ẩn ý đó được thể hiện rất phổ biến trên các di sản chạm khắc đá cổ miền núi phía Bắc Việt Nam. Vì vậy, việc diễn giải các tác phẩm chạm khắc đá dưới lăng kính kinh tế nghi lễ giúp làm sáng tỏ ý nghĩa và góp phần đáng kể vào việc bảo tồn và phát huy các giá trị to lớn của loại. hình di sản vô giá này.

Tóm tắt: Tham chiếu theo vấn đề phản ánh, thể hiện cụ thể, lịch sử - văn hóa địa phương là nội dung giáo dục của bảo tàng tỉnh, thành phố (BTTTP). Hiện nay, quan điểm kiến tạo được các bảo tàng chú ý hơn trong hoạt động giáo dục, khuyến khích khách tham quan chủ động tham gia, tự nhận thức, nâng cao hiểu biết bằng trải nghiệm cá nhân. Bài viết tập trung phân tích sự cần thiết, các hình thức chủ yếu, tác dụng của kiến tạo như một phương thức trao truyền hiệu quả kiến thức về địa phương của BTTTP ở Việt Nam.

Ứng dụng mỹ thuật đa phương tiện, đặc biệt sử dụng công nghệ 3D Mapping trong thiết kế trưng bày các di sản tại các quốc gia phát triển trên thế giới đang được áp dụng rộng rãi và đa dạng. Bài viết phân tích vai trò quan trọng của công nghệ 3D Mapping trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam. Việc kết hợp mỹ thuật đa phương tiện và công nghệ số vào quá trình trưng bày di sản sẽ tạo ra những trải nghiệm mới mẻ, hấp dẫn cho công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa vật thể của Hà Nội là cách để gìn giữ một Thủ đô Hà Nội với đầy đủ những nét đẹp từ truyền thống tới hiện đại, từ lịch sử đến hiện tại và tương tai. Báo chí với vai trò là công cụ truyền thông hiệu quả, góp phần tích cực vào quá trình tuyên truyền các chính sách bảo tồn và phát huy văn hóa vật thể của Hà Nội, đồng thời quảng bá văn hóa vật thể của Hà Nội đến với công chúng trong nước và thế giới. Đặc biệt là Luật Thủ đô 2024 vừa được Quốc hội thông qua có nhiều điểm mới trong việc bảo tồn và phát huy văn hóa vật thể của Hà Nội.

Đình làng không chỉ là kiến trúc quan trọng bậc nhất trong không gian văn hóa làng xã, mà còn là nơi dung chứa tâm hồn, ước vọng, là mạch nguồn văn hóa của người Việt qua bao đời. Những năm gần đây việc phục dựng kiến trúc đình làng và khôi phục sinh hoạt tín ngưỡng Thành hoàng làng đã và đang mang lại những mùa xuân nao nức cho những vùng quê, đồng thời cũng đặt ra những yêu cầu mới về nhận thức và thực hành bảo vệ di tích đình làng, tín ngưỡng Thành hoàng làng gắn với các sinh hoạt văn hóa truyền thống.

Vùng núi phía Bắc nước ta là nơi phát hiện được hàng chục địa điểm di sản nghệ thuật đá cổ. Đó là những hình chạm khắc do người xưa tạo ra trên bề mặt đá, phản ánh mối quan hệ gắn bó giữa cuộc sống của con người và tự nhiên. Giờ đây, các vấn đề môi trường sinh thái càng trở nên sống còn đối với con người và muôn loài trên trái đất này. Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng các tri thức mới về sinh thái học vào lĩnh vực nghiên cứu của di sản, đặc biệt là lý thuyết “Ổ sinh thái” có ý nghĩa vô cùng to lớn. Nó có thể giúp nâng cao nhận thức và đề xuất được các giải pháp thiết thực cho việc bảo tồn, phát huy các giá trị vô giá của loại hình di sản này, góp phần phát triển bền vững vùng và đất nước.

Nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình đã có từ lâu đời, gắn bó với người phụ nữ và là nét đẹp trong văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS nơi đây. Việc phải làm thế nào để vừa bảo tồn nét văn hóa truyền thống của đồng bào trước những biến động của xã hội, gắn với tạo việc làm bền vững cho người dân nơi đây là một vấn đề vô cùng quan trọng mà các cấp ủy Đảng huyện Mai Châu luôn quan tâm.

Di sản kiến trúc là một loại di sản thuộc loại hình di sản văn hóa vật thể, là nguồn tài sản vô giá của mỗi quốc gia, liên quan đến con người và các cộng đồng. Có thể nói, đây là một lĩnh vực rộng, với nhiều quan điểm tiếp cận khác nhau. Trong xu thế chung về hội nhập quốc tế, các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa đã khẳng định những thành tựu cũng như hiệu quả đối với toàn nhân loại. Tuy nhiên, quá trình hội nhập quốc tế về bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa còn nhiều vấn đề cần làm sáng tỏ như quan điểm, nhận thức, quy trình, các yếu tố liên quan cũng như sự ảnh hưởng từ môi trường tự nhiên, chính sách quản lý, môi trường xã hội đến di sản kiến trúc…