Ngày 24-11, trong khuôn khổ các hoạt động của Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ XXIV đã diễn ra chương trình tham quan Địa đạo Củ Chi. Đây là chương trình rất có ý nghĩa, giúp các nghệ sĩ điện ảnh tìm hiểu các giá trị di sản của vùng đất thép Củ Chi, qua đó khơi gợi niềm cảm hứng sáng tạo.

NSƯT Vũ Đình Thân, NSND Lan Hương và NSƯT Đỗ Kỷ cũng đoàn nghệ sĩ tham quan Địa đạo

Cách trung tâm TP.HCM 70km về phía Tây Bắc, Di tích lịch sử Địa đạo Củ Chi không đơn thuần là một công trình phòng thủ, mà đã trở thành một huyền thoại thế kỷ XX, tượng trưng cho tinh thần quật cường, ý chí sáng tạo và khát vọng độc lập của dân tộc Việt Nam. Với những giá trị lịch sử và nghệ thuật quân sự độc đáo, Địa đạo Củ Chi đã được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt. Trong Hội nghị Di sản văn hóa toàn thành phố cũng diễn ra vào sáng 24-11 tại Bảo tàng Tôn Đức Thắng (phường Sài Gòn, TP.HCM), Giám đốc Sở VHTT TP.HCM Trần Thế Thuận vừa công bố, thành phố đang nỗ lực xây dựng hồ sơ để Địa đạo Củ Chi được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới. Trong bối cảnh đó và hòa chung niềm vui khi TP.HCM vừa được trao bằng công nhận “Thành phố Hồ Chí Minh - Thành phố sáng tạo” của UNESCO, Ban tổ chức LHP Việt Nam lần thứ XXIV đã tổ chức chuyến tham quan Địa đạo Củ Chi.

Địa đạo Củ Chi là minh chứng hùng hồn cho sự sáng tạo tuyệt vời của con người khi đối diện với thách thức sinh tồn và áp lực chiến tranh. Được hình thành từ thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (khoảng năm 1948) và phát triển đến đỉnh cao trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, hệ thống địa đạo đã giúp Củ Chi trở thành một "trận đồ biến hóa" không thể xuyên thủng.

Đoàn nghệ sĩ điện ảnh cùng thắp hương tưởng niệm đồng bào, chiến sĩ đã chiến đấu hy sinh trên vùng đất Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định trong hai cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Pháp và Mỹ tại Đền tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược. Trên vùng đất nổi tiếng của Địa đạo Củ Chi năm xưa và ngay giữa lòng “tam giác Sắt” một thời rền vang bom đạn, ngày nay đã xây dựng Đền tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược để thế hệ mai sau nhớ mãi, tri ân và tự hào. Bài văn tưởng niệm 45.670 liệt sĩ được ghi tên trong Đền, khắc vào bia đá với tựa đề Đời đời ghi nhớ của nhà thơ Viễn Phương đã khiến nhiều nghệ sĩ không khỏi xúc động.

Đoàn nghệ sĩ điện ảnh đến thắp hương tưởng niệm và chụp ảnh lưu niệm tại Đền tưởng niệm liệt sĩ Bến Dược

Khám phá Địa đạo Củ Chi với hệ thống đường hầm như một mạng nhện trong lòng đất, không chỉ là nơi ẩn náu mà còn là một căn cứ chiến đấu và sinh hoạt hoàn chỉnh, nhiều nghệ sĩ bày tỏ sự thán phục về một thế giới tự cung tự cấp đã được kiến tạo trong lòng đất. Từ các công trình liên hoàn từ chiến hào, ụ chiến đấu, hầm ăn, hầm ngủ, giếng nước, kho cất giấu lương thực, đến bệnh xá quân y, hầm làm việc của lãnh đạo và đặc biệt là Bếp Hoàng Cầm - một sáng tạo kỹ thuật giúp tản khói, giấu lửa.

Sự độc đáo về mặt kiến trúc nằm ở cấu trúc đa tầng (thượng và trầm), khả năng chịu được sức nặng của xe tăng và sức công phá của bom đạn cỡ nhỏ. Kết hợp với khoảng 500km chiến hào trên mặt đất, Địa đạo Củ Chi tạo thành một thế trận "thiên la địa võng", một kỳ quan về nghệ thuật quân sự mà thế giới phải kinh ngạc. Đây chính là biểu hiện đỉnh cao của Chiến tranh nhân dân, nơi mà sức mạnh của ý chí và trí tuệ đã vô hiệu hóa sức mạnh áp đảo của vũ khí hiện đại.

Dựa vào hệ thống địa đạo, quân và dân Củ Chi đã thực hiện chiến thuật “nắm thắt lưng địch mà đánh”, áp dụng ba mũi giáp công (quân sự, chính trị, binh vận) để kiên cường bám trụ. Những chiến công vang dội được ghi dấu tại "vùng đất thép" này đã góp phần quyết định vào thắng lợi cuối cùng của hai cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc.

Tuy nhiên, chiến thắng đó đã phải đổi bằng sự hy sinh to lớn: hơn 10.000 chiến sĩ và thanh niên hy sinh, cùng hàng ngàn dân thường thiệt mạng và sự tàn phá khủng khiếp của chiến tranh. Chính sự hy sinh này đã hun đúc nên giá trị cốt lõi của Địa đạo Củ Chi. Đó là sự khẳng định về Chủ nghĩa anh hùng cách mạng, về sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc khi đứng lên vì tự do và độc lập. Bộ phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối tham dự tranh giải tại LHP lần này chính là một lát cắt trong cuộc chiến anh hùng của quân và dân vùng đất thép Củ Chi.

Các nghệ sĩ xem phim tài liệu về Địa đạo Củ Chi

Biên kịch Đào Thùy Trang (tác giả kịch bản bộ phim Thanh âm vượt đại dương – phim tham gia tranh giải tại LHP năm nay) xúc động chia sẻ, trước khi tới thăm Địa đạo Củ Chi, chị đã được xem bộ phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên. Nhưng khi được tận mắt chứng kiến Địa đạo Củ Chi, cảm nhận cuộc sống của đồng bào, chiến sĩ du kích năm xưa, chị càng thấy giá trị của bộ phim nói riêng và của tác phẩm điện ảnh nói chung trong việc giáo dục truyền thống Cách mạng cho nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Đạo diễn Trịnh Lâm Tùng chia sẻ, với tư cách người làm nghề, những hoạt động tham quan này rất có ý nghĩa. Anh cũng nhắc tới bộ phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối và cho rằng, không chỉ xem phim, đến được tận vùng đất thép Củ Chi này, những người nghệ sĩ sẽ bồi đắp thêm cảm xúc, có thêm chất liệu để viết tiếp những câu chuyện về lịch sử dân tộc, về những chiến công anh dũng của cha ông ta để thế hệ trẻ hôm nay thêm quý trọng giá trị của hòa bình.

Bài, ảnh: NGÔ HỒNG VÂN