Tối 24-11, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đoài Phương, Hà Nội), Bộ VHTTDL phối hợp với Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Lễ khai mạc “Tuần Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” năm 2025 với chủ đề “Đoàn kết một lòng – hướng tới miền Trung”. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự buổi lễ - Ảnh: Tuấn Minh

Cùng tham dự buổi lễ có: Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Ủy viên  Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng;  các đồng chí: Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Dự khuyết Trung ương Đảng, đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; lãnh đạo các địa phương; các vị Đại sứ, Đại biện, đại diện các cơ quan ngoại giao, các tổ chức quốc tế tại Việt Nam;  

Trong những ngày vừa qua, đồng bào miền Trung ruột thịt đang phải gánh chịu những thiệt hại nặng nề về người và tài sản do mưa lũ gây ra. Tại Lễ khai mạc Tuần Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đồng chí lãnh đạo, các đại biểu đã dành một phút mặc niệm các nạn nhân bị thiệt mạng do thiên tai, mưa lũ ở khu vực miền Trung.

Tại buổi lễ, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đồng chí lãnh đạo, các đại biểu đã dành một phút mặc niệm các nạn nhân bị thiệt mạng do thiên tai, mưa lũ ở khu vực miền Trung - Ảnh: Tuấn Minh

Để chủ thể văn hoá tự giới thiệu về mình

Phát biểu khai mạc tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, “Tuần Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” là hoạt động thường niên, có ý nghĩa thiết thực chào mừng Ngày truyền thống Mặt trận tổ quốc Việt Nam (18-11) và Ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23-11), là dịp để củng cố, tăng cường sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo Đảng; là dịp tôn vinh, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc, làm giàu thêm bản sắc, sự thống nhất trong đa dạng của văn hóa Việt Nam.

Chúng ta biết rằng, di sản văn hóa được kết tinh từ sáng tạo trong lao động sản xuất, là giá trị tinh thần và vật chất tiêu biểu. Đại đoàn kết là sức mạnh của dân tộc. Khi tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc và dòng chảy di sản văn hóa gặp nhau sẽ tạo nên sức mạnh, văn hóa yêu thương sẻ chia, được tỏa sáng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại – Nhà văn hóa kiệt xuất trong bản Di chúc thiêng liêng để lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, đã căn dặn: “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, giàu mạnh và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.

Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng phát biểu khai mạc “Tuần Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam”- Ảnh: Tuấn Minh

Thấm nhuần tư tưởng của Người, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng và xây dựng, phát triển đất nước, Đảng ta luôn chú trọng củng cố, tăng cường tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc; phát huy sức mạnh mềm của văn hóa Việt Nam. “Đặc biệt, mỗi khi đất nước đứng trước gian nguy, khó khăn, thử thách, chính tinh thần đại đoàn kết dân tộc, lòng yêu nước, văn hóa yêu thương, chia sẻ được phát huy, kết thành sức mạnh vô song để đưa đất nước vững bước đi lên” – Bộ trưởng khẳng định.

Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh: “Sức mạnh đại đoàn kết bắt đầu từ những điều rất gần gũi, mộc mạc: niềm tin và tình người. Khi ta tin nhau, thương nhau, tôn trọng nhau, ta sẽ biết cùng nhau làm việc lớn. Khi ta đặt lợi ích quốc gia - dân tộc lên trên hết, trước hết, mọi khác biệt sẽ tìm được mẫu số chung; mọi khó khăn sẽ có lối mở”.

“Lễ khai mạc được diễn ra vào đúng thời điểm Đảng, Nhà nước đang chỉ đạo khắc phục hậu quả nặng nền do lũ lụt gây ra ở miền Trung, chúng ta tin tưởng sâu sắc rằng để thực hiện niềm tin ấy rất cần sự chung tay đóng góp của toàn xã hội trong tuần lễ đặc biệt này” – Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng bày tỏ.

Bộ trưởng nhấn mạnh, Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” năm 2025 được tổ chức với phương châm “Để chủ thể văn hoá tự giới thiệu về mình”. Thông qua các hoạt động trưng bày, triển lãm, giới thiệu không gian văn hóa, tái hiện các lễ hội độc đáo của các dân tộc, sẽ mang lại những trải nghiệm quý báu đối với nhân dân và du khách, góp phần bồi dưỡng tinh thần yêu văn hóa dân tộc và tình yêu quê hương đất nước, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ, để những giá trị văn hóa của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam luôn được tiếp nối, trao truyền cho thế hệ mai sau; thắt chặt và tô thắm thêm tình đoàn kết giữa các dân tộc. Những giá trị văn hóa truyền thống được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta sẽ là điểm tựa vững chắc để Việt Nam vững tin bước vào “Kỷ nguyên mới”.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ - Ảnh: Tuấn Minh

Bảo tồn di sản văn hóa là cách tôn vinh quá khứ, giáo dục thế hệ trẻ và xây dựng tương lai bền vững cho dân tộc Việt Nam

Phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chia sẻ những tình cảm chân thành, quý mến, hành động thiết thực từ Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam đến đồng bào Miền Trung ruột thịt đang bị thảm họa thiên tai với tinh thần đại đoàn kết dân tộc, tình đồng chí, nghĩa đồng bào ấm áp và "không để ai bị bỏ lại phía sau".

Sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong không khí cả nước đang hướng tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng – một mốc son trong hành trình đổi mới, phát triển của đất nước; đồng thời chào mừng kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam - Ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (18/11/1930 - 18/11/2025) và Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23-11) với tinh thần đoàn kết một lòng hướng về miền Trung ruột thịt.

Đây cũng là dịp để chúng ta cùng nhau tôn vinh những giá trị văn hoá truyền thống, thống nhất trong đa dạng của 54 dân tộc anh em; ôn lại làm sâu sắc hơn truyền thống, di sản văn hóa tri ân quá khứ được các thế hệ cha ông trao truyền, tôn vinh hiện tại và khơi dậy khát vọng cho tương lai. Đây cũng là diễn đàn ý nghĩa để các dân tộc gặp gỡ, giao lưu, học hỏi lẫn nhau, cùng xây dựng đời sống văn hóa mới, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc - một điểm tựa vững chắc của dân tộc chúng ta mỗi khi gặp khó khăn, thách thức.

Trong đó, Ngày hội Văn hóa dân tộc Mường lần thứ II là một điểm nhấn đặc biệt, góp phần giới thiệu một cách sống động, đầy đủ về bản sắc của văn hóa dân tộc Mường - Một trong những dân tộc có nền văn hóa, giàu bản sắc, với phong phú đã để lại những tác phẩm có giá trị tinh hoa như Sử thi “Đẻ đất đẻ nước” hùng tráng, các môn nghệ thuật độc đáo như chiêng Mường độc đáo, những làn điệu dân ca sâu lắng, những bộ trang phục rực rỡ, những món ẩm thực đậm đà bản đặc sắc dân tộc Mường… Tất cả tạo nên một bức tranh sống động về tâm hồn, trí tuệ và sức sáng tạo của dân tộc Mường anh em.

Thủ tướng nhấn mạnh: Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, đã căn dặn “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”. Theo đó, Đảng, Nhà nước Việt Nam xác định văn hóa chính là sức mạnh nội sinh của dân tộc ta, là nền tảng tinh thần của nhân dân; “Văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất”; văn hóa có tính khoa học, tính đại chúng và tính dân tộc sâu sắc; văn hóa phải văn minh, hiện đại, thực sự trở thành động lực, nguồn lực quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước, đồng thời là sức mạnh mềm nâng cao vị thế quốc gia, dân tộc chúng ta trên trường quốc tế.

Để cụ thể hóa đường lối văn hóa sáng tạo đúng đắn của Đảng và Nhà nước, Chính phủ Việt Nam quyết liệt chỉ đạo công tác gìn giữ và phát huy các di sản, giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Hàng nghìn di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đã được kiểm kê, xếp hạng cấp quốc gia; nhiều di sản văn hóa được UNESCO vinh danh thành di sản đại diện cho nhân loại như: Thánh địa Mỹ Sơn, Nhã nhạc cung đình Huế, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, nghệ thuật làm gốm của người Chăm...

Nhiều lễ hội truyền thống, nghề thủ công tri thức dân gian được phục dựng, truyền dạy trở thành nguồn lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế địa phương. Nhiều làng nghề truyền thống được khôi phục; các sản phẩm ocop mang đặc trưng văn hóa, lợi thế vùng miền và vươn ra thị trường quốc tế.

Phát triển du lịch văn hóa dựa vào di sản đã góp phần quan trọng đưa du lịch trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, thúc đẩy kinh tế xã hội, tạo việc làm bền vững cho hàng triệu lao động, đặc biệt là vùng đồng bằng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Thủ tướng nêu rõ, trong những thành tựu ấy, Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam đã trở thành một biểu tượng sống động. Từ một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, sau hơn 15 năm xây dựng và phát triển, Làng Văn hóa đã thực sự trở thành “Ngôi nhà chung” của 54 dân tộc anh em; nơi hội tụ, trình diễn, trao truyền và lan tỏa những giá trị văn hóa đặc sắc của từng dân tộc anh em; nơi du khách trong và ngoài nước được trải nghiệm, cảm nhận hơi thở của sâu sắc văn hóa Việt Nam “thống nhất trong đa dạng”.

Nhân dịp này, Thủ tướng hoan nghênh, biểu dương sự nỗ lực, quyết liệt của Bộ VHTTDL, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành trung ương, địa phương và các cơ quan liên quan đã góp phần quan trọng vào thành tựu chung trong thời gian qua.

Thủ tướng cũng đặc biệt biểu dương vai trò của đội ngũ nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng và đồng bào các dân tộc, những “báu vật nhân văn sống” đang ngày đêm gìn giữ ngọn lửa văn hóa dân tộc. Chúng ta gìn giữ và truyền dạy từng điệu xòe Thái đến tiếng cồng chiêng Tây Nguyên, từng nét hoa văn hóa thổ cẩm H’mong, từng câu dân ca quan họ, ví dặm, từng bài mo Mường... để những giá trị ấy không bị mai một mà tiếp tục mãi mãi sống động với thời gian, là động lực, truyền cảm hứng cho dân tộc, đất nước mỗi khi gặp khó khăn, thách thức.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, chúng ta cũng thẳng thắn nhìn nhận công tác bảo tồn, gìn giữ những giá trị truyền thống của các dân tộc vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Một số ngôn ngữ chưa biết, phong tục tập quán có nguy cơ mai một dưới sức ép của cơ chế thị trường, biến đổi khí hậu và sự xâm nhập của văn hóa ngoại lai.

Nhiều di sản đang bị đe dọa bởi sự thiếu hụt nguồn lực, sự mai một của thế hệ nghệ nhân cao tuổi mà chưa có sự kế thừa kịp thời từ thế hệ trẻ.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, đô thị hóa, hội nhập quốc tế, xuất hiện ngày càng nhiều yếu tố văn hóa độc hại đi ngược với thuần phong mỹ tục của dân tộc cần được kiên quyết đấu tranh, loại bỏ ra khỏi đời sống xã hội.

“Việc bảo tồn di sản văn hóa không chỉ là trách nhiệm lịch sử mà còn là cách để chúng ta tôn vinh quá khứ, giáo dục thế hệ trẻ và xây dựng tương lai bền vững cho dân tộc Việt Nam. Chúng ta phải hành động quyết liệt hơn nữa, mạnh mẽ hơn nữa, kết hợp sức mạnh nội sinh của dân tộc với sức mạnh thời đại, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo để, vượt qua những thách thức này” – Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng Phạm Minh Chính  đã chứng kiến các tập đoàn, doanh nghiệp, cơ quan, tập thể, cá nhân ủng hộ 540,5 tỷ đồng hỗ trợ đồng bào các tỉnh miền Trung khắc phục hậu quả thiên tai - Ảnh: Tuấn Minh

Để công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc đạt hiệu quả cao hơn trong thời gian tới, Thủ tướng đề nghị Bộ VHTTDL, các cấp, các ngành, các địa phương tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc, hiệu quả Nghị quyết của Đảng về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, coi việc bảo tồn và phát huy văn hóa các dân tộc là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài và là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và của mỗi người; cấp ủy, chính quyền cần đưa vào chương trình hành động cụ thể, đảm bảo sự lãnh đạo chặt chẽ và sự tham gia rộng rãi của Nhân dân.

Hai là, hoàn thiện thể chế, chính sách, ban hành cơ chế hỗ trợ nghệ nhân, làng nghề, doanh nghiệp văn hóa, phát triển sản phẩm văn hóa, du lịch dựa trên các di sản văn hóa, lịch sử; ưu tiên huy động các nguồn lực cho bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc và phát triển hạ tầng văn hóa, nhất là các chương trình, dự án bảo tồn văn hóa, những di sản đang có nguy cơ mai một.. Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh phân cấp phân quyền, tăng cường giám sát, và khuyến khích hợp tác công, tư để huy động mọi nguồn lực cho văn hóa.

Ba là, đầu tư nguồn lực hợp lý và hiệu quả cho các chương trình, dự án bảo tồn văn hóa, đặc biệt là những di sản đang có nguy cơ mai một. Gắn kết chặt chẽ công tác bảo tồn với phát triển du lịch bền vững và xóa đói giảm nghèo, để văn hóa thực sự trở thành tài sản, mang lại lợi ích kinh tế cho chính chúng ta, cho mỗi người dân, cho Tổ quốc Việt Nam. Cần xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa có bản sắc, thân thiện với môi trường, bảo đảm lợi ích cho cộng đồng địa phương; hỗ trợ nghệ nhân trong việc truyền nghề cho thế hệ trẻ; ứng dụng công nghệ số để quảng bá di sản, xây dựng mô hình du lịch cộng đồng giúp người dân vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo được tham gia và hưởng lợi.

Bốn là, quan tâm xây dựng phát triển đời sống thiết chế văn hóa cơ sở, nhất là tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, bảo đảm sự lan tỏa và công bằng trong hưởng thụ văn hóa. Tăng cường tuyên truyền, giáo dục về giá trị của tình đại đoàn kết toàn dân tộc trong thế hệ trẻ; đưa di sản văn hóa vào hệ thống giáo dục, sinh hoạt cộng đồng. Các cơ quan báo chí, mạng xã hội cần đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu các chương trình giáo dục, phim tài liệu, triển lãm để các thế hệ trẻ hiểu và tự hào hơn nữa về bản sắc các dân tộc Việt Nam.

Năm là, phát huy vai trò của Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam như một trung tâm văn hóa tầm quốc gia và quốc tế, nơi thường xuyên tổ chức các hoạt động giao lưu, trao đổi và trình diễn văn hóa đặc sắc của các dân tộc. Làng Văn hoá cần tiếp tục được đầu tư đồng bộ về hạ tầng, phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa bền vững và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá. Đồng thời, Làng cần tiếp tục tổ chức hiệu quả, phát huy không gian bảo tồn văn hóa của 54 dân tộc; tăng cường đón tiếp nghệ nhân, đồng bào các dân tộc về hoạt động hàng ngày, mở rộng các chương trình trải nghiệm, giáo dục văn hoá dành cho cộng đồng, học sinh, sinh viên, cho tất cả mọi người và bạn bè quốc tế.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu dự buổi lễ - Ảnh: Tuấn Minh

Thủ tướng nhấn mạnh, cách đây hơn 83 năm (1942), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn nhân dân ta: “Dân ta xin nhớ chữ đồng: Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh”. Đó là lời nhắc nhở toàn thể dân tộc Việt Nam về nhiệm vụ giữ gìn và phát huy tinh thần, sức mạnh đại đoàn kết và trách nhiệm với toàn dân tộc trong lịch sử đấu tranh bảo vệ và xây dựng đất nước.

Ngày hôm nay, chúng ta hãy cùng tiếp tục để giá trị ấy dẫn đường cho mọi quyết sách, mọi hành động nhằm xây dựng một nước Việt Nam giàu mạnh, đoàn kết, nhân văn, sáng tạo và bền vững. Hãy để Tuần “Đại đoàn kết dân tộc - Di sản văn hóa Việt Nam” trở thành sự kiện lan tỏa tinh thần gắn bó, khơi dậy ý thức bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc, để văn hóa tiếp tục soi đường, để sức mạnh đại đoàn kết tiếp tục dẫn lối và để thế hệ hôm nay và mai sau sẽ vững vàng tiếp bước cha anh, viết tiếp những trang sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam anh hùng, của nhân dân Việt Nam anh hùng, để chúng ta vững vàng tiến bước lên chủ nghĩa xã hội.

Chúng ta cần huy động sức mạnh toàn dân, nhà nước, mặt trận, các tổ chức chính trị xã hội, cộng đồng doanh nghiệp và từng gia đình để hiện thực hóa mục tiêu: văn hóa là nền tảng, con người là trung tâm, đoàn kết là sức mạnh. Đến năm 2030, chúng ta hướng tới xây dựng một nền văn hóa toàn diện, di sản được bảo tồn, du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và đại đoàn kết toàn dân tộc được củng cố vững chắc, góp phần thực hiện hai mục tiêu: đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 là nước phát triển, thu nhập cao.

Thủ tướng tin tưởng, thành công của Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc - Di sản Văn hóa Việt Nam” và Ngày hội Văn hóa dân tộc Mường lần thứ II, năm 2025 sẽ thể hiện tinh thần “mỗi người dân là một đại sứ văn hóa” và khẳng định ý chí vươn lên, chung tay xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc của đồng bào các dân tộc, góp phần làm giàu truyền thống lịch sử. Thủ tướng cũng kêu gọi chung sức chung lòng, đồng cam cộng khổ, chia sẻ với đồng bào miền trung.

Tại lễ khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Đỗ Văn Chiến đã chứng kiến các tập đoàn, doanh nghiệp, cơ quan, tập thể, cá nhân ủng hộ 540,5 tỷ đồng hỗ trợ đồng bào các tỉnh miền Trung khắc phục hậu quả thiên tai, mưa lũ thông qua Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Ban Tổ chức cũng kêu gọi các đại biểu, khán giả cùng quét mã QR Code để chung tay giúp đỡ đồng bào miền trung.

NGỌC BÍCH