Trong khuôn khổ Trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí 2025, phiên thứ ba với chủ đề "Chinh phục Độc giả Gen Z: Giải mã công thức thành công" diễn ra chiều 19-6 đã khơi gợi nhiều ý tưởng và phương pháp tiếp cận nhằm thu hút và giữ chân các độc giả trẻ với báo chí trong kỷ nguyên số.

Các diễn giả tại phiên thảo luận

Phiên 3 - Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025 với chủ đề Chinh phục độc giả Gen Z: Giải mã công thức thành công đã mang đến những góc nhìn mới về chiến lược nội dung dành cho độc giả trẻ, dưới sự điều phối của nhà báo Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập báo Tiền Phong.  

Gen Z gồm những người được sinh ra từ năm 1996 tới 2012.  Đây là nhóm đối tượng tiêu biểu tiêu thụ những tin tức nhanh, dành nhiều thời gian trên các nền tảng như TikTok, Instagram Reels, Facebook Reels và YouTube Shorts… Họ ưa thích những video ngắn, sáng tạo và mang tính giải trí cao. Họ đã và đang trở thành thế hệ lớn nhất, chiếm tới 32% dân số. Tính tới năm 2032, ước tính Gen Z sẽ là nhóm nhân khẩu học lớn nhất mà các công ty, tổ chức hướng tới bao gồm cả báo chí truyền thông. Điều này có nghĩa Gen Z có thể tạo ra sức mạnh mua sắm lớn nhất trong số các nhóm nhân khẩu học trong tương lai, với sức mua lên đến hàng trăm tỷ USD mỗi năm, nên họ là nhóm đối tượng mà không một ngành kinh doanh nào có thể bỏ qua, và truyền thông báo chí cũng không nằm ngoài cuộc.

Theo nhà báo Phùng Công Sưởng, đã có nhiều người cho rằng thế hệ trẻ, đặc biệt là Gen Z bây giờ không thích đọc báo. Thực tế, không phải những người trẻ không đọc báo, chỉ là họ có cách “nạp” tin tức khác biệt và đa dạng, tạo nên những thách thức cho mọi cơ quan thông tấn báo chí. Câu hỏi là làm sao để thu hút nhóm đối tượng này? Và không chỉ thu hút, còn phải làm thế nào để giữ được họ lâu dài?

Phiên thảo luận đi sâu vào phân tích các nội dung: nhận diện đối tượng bạn đọc trẻ và nhu cầu, thị hiếu, xu hướng tiếp cận các sản phẩm báo chí - truyền thông; Nhận thức của các cấp ngành, cơ quan quản lý và lãnh đạo các cơ quan báo chí về xây dựng, phát triển các sản phẩm báo chí - truyền thông phục vụ bạn đọc Gen Z; Việc đặt hàng các chương trình truyền thông của Nhà nước phục vụ đối tượng bạn đọc trẻ, đoàn viên thanh niên; Việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ phóng viên, BTV nói chung và phóng viên, BTV viết về mảng đời sống giới trẻ nói riêng tại các cơ sở đào tạo và cơ quan báo chí hiện nay; Chiến lược phát triển nội dung số, các sản phẩm báo chí – truyền thông đa phương tiện phục vụ đối tượng bạn đọc trẻ.

Đông đảo độc giả trẻ đã tới tham dự phiên thảo luận và đặt ra nhiều câu hỏi cho các diễn giả

Với tham luận Kết hợp công nghệ và ý tưởng sáng tạo để thu hút bạn đọc trẻ, nhà báo Ngô Việt Anh - Giám đốc Trung tâm Phát triển truyền thông báo Nhân Dân đã “giải mã” một vài kinh nghiệm trong việc kết hợp công nghệ và ý tưởng sáng tạo để thu hút bạn đọc trẻ của Báo Nhân Dân. Theo đó, báo đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ để trình bày đa phương tiện, trực quan; kết hợp công nghệ với các ý tưởng sáng tạo để số hóa kho tư liệu quý, đem lại trải nghiệm đặc biệt cho bạn đọc; phát triển các nội dung chuyên sâu được trình bày trực quan, dễ tiếp cận đối tượng bạn đọc trẻ yêu thích công nghệ.

Ví dụ điển hình là sản phẩm Bức tranh panorama “Chiến dịch Điện Biên Phủ” kết hợp hai công nghệ: Quét mã QR và thực tế ảo tăng cường (AR). Với việc quét QR, người dùng có thể quét mã trên phụ san bằng bất kỳ thiết bị di động nào. Đây là giải pháp thân thiện cho nhóm đối tượng ít thành thạo công nghệ. Còn quét AR sẽ mang đến trải nghiệm thực tế ảo tăng cường, xem trang ảo trong chiều không gian thực… Trong thời gian qua, báo Nhân Dân đã tạo nhiều “trend” trong giới trẻ và bạn đọc cả nước về các sản phẩm kỷ niệm những ngày lễ lớn của dân tộc, như: Bức tranh panorama “Chiến dịch Điện Biên Phủ”; triển lãm tương tác Những trận đánh nổi tiếng, những vị tướng tài danh; phụ san đặc biệt 8 trang vẽ sa bàn Chiến dịch Hồ Chí Minh kèm hiệu ứng thực tế ảo tăng cường…

Nhà báo Ngô Việt Anh khẳng định, hiện nay nhiều cơ quan báo chí đang tập trung phát triển các nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook, Fanpage, TikTok… Việc sử dụng công nghệ số để xây dựng sản phẩm báo chí đang là xu hướng tất yếu. Giải Báo chí Quốc gia cũng đã bổ sung thêm hạng mục dành cho báo chí số. Để phát triển báo chí số, các cơ quan báo chí cần đầu tư mạnh cho công nghệ và liên tục đổi mới nội dung lẫn hình thức. Tính sáng tạo đang là vấn đề sống còn của báo chí.

Với tham luận Phát triển các sản phẩm báo chí – truyền thông phù hợp nhu cầu, thị hiếu bạn đọc Gen Z, đặc biệt là bạn đọc trẻ trong môi trường quân ngũ, Đại tá, TS Nguyễn Hồng Hải - Phó Tổng biên tập Báo QĐND cho rằng, Gen Z cũng đang dần trở thành nhóm người dùng và công chúng chính, cả trong đời sống xã hội lẫn trong lực lượng quân đội, tạo nên một đội ngũ quân nhân trẻ có đặc thù riêng. Vì thế, Gen Z không chỉ là hiện tại mà còn là tương lai, sẽ sớm trở thành nhóm công chúng nắm vai trò quyết định trong việc lựa chọn và tiếp nhận tin tức. Đặc biệt, đối với báo chí quân đội, việc thu hút Gen Z còn gắn liền với nhiệm vụ chính trị: Làm sao truyền tải hiệu quả thông tin, giáo dục lý tưởng, bản lĩnh cho lớp cán bộ, chiến sĩ trẻ trong bối cảnh phương thức tiếp cận thông tin của họ đã rất khác các thế hệ trước. Theo ông, không phải người trẻ “lười” đọc báo, mà là họ có cách tiếp nhận tin tức rất khác biệt và đa dạng. Gen Z thường ưu tiên các nền tảng số và mạng xã hội để cập nhật tin tức hằng ngày thay vì báo in hoặc các kênh truyền thống. Bởi vậy, báo chí phải chuyển mình mạnh mẽ về cả nội dung lẫn cách thức thể hiện, nếu không sẽ đánh mất nhóm độc giả trẻ, năng động và am hiểu công nghệ này. Từ kinh nghiệm thực tiễn của Báo Quân đội nhân dân, ông cho biết thời gian qua báo đã có nhiều nỗ lực bắt nhịp xu hướng, bước đầu đạt được một số kết quả trong việc thu hút độc giả trẻ. Phiên bản Báo QĐND Điện tử đã phát triển thành một tờ báo đa phương tiện, đa ngôn ngữ. Trên phương diện kênh phân phối, Báo QĐND cũng đã bước đầu hiện diện tích cực trên các nền tảng mạng xã hội. Hiện báo có Tiktok, Fanpage Facebook, kênh YouTube với lượng người theo dõi tăng trưởng ổn định.

Toàn cảnh phiên thảo luận

Từ kinh nghiệm thực hiện các chương trình truyền hình giải trí, Trưởng Ban Văn hóa - Giải trí (VTV3) Đài Truyền hình Việt Nam Bùi Thu Thủy đã chia sẻ những góc nhìn thực tế từ việc sản xuất chương trình Đường lên đỉnh Olympia, chương trình dành cho khán giả Gen Z trên kênh VTV3. Đây là chương trình gameshow có sức sống lâu bền nhất của kênh VTV3 và đến nay vẫn giữ nguyên sức hút. Theo chị, để làm được điều này, chương trình có những thay đổi thường xuyên từ cách thức đến đội ngũ thực hiện để đáp ứng nhu cầu của khán giả. Thành công của chương trình đến từ những người trẻ sáng tạo và hăng hái, tạo ra nội dung, cập nhật công nghệ, đổi mới cách thức để ngày càng hấp dẫn khán giả thế hệ mới. Chương trình đã nhiều lần thay đổi format và người dẫn chương trình và sau nhiều lần thay đổi nhân sự và đạt được thành công, một kinh nghiệm nữa được rút ra là cần phải tin tưởng và trao cơ hội cho phóng viên, biên tập viên trẻ.

Ở góc độ đào tạo báo chí, TS Ngô Bích Ngọc - Trưởng khoa Truyền thông Đa phương tiện, Đại học Swinburne Việt Nam cho rằng các tòa soạn nên xem mình như một thương hiệu và Gen Z là khách hàng. Từ đó, các tòa soạn cần xây dựng chân dung khách hàng và truyền thông chiến lược với lộ trình cụ thể. Qua nghiên cứu cho thấy, 42-50% Gen Z nhận tin tức hằng ngày qua mạng xã hội, trong đó TikTok dẫn đầu (~21%). Gen Z cũng ưa chuộng nội dung nhanh, hấp dẫn, đi cùng memes, video ngắn và infographic. Từ đó, báo chí hiện nay nên có chiến lược nội dung “Ngắn - Nhanh - Chạm cảm xúc”; áp dụng công nghệ và dữ liệu: chuyển mình với AI và cá nhân hóa…   

Trong bối cảnh báo chí bước sang giai đoạn mới, TS Ngô Bích Ngọc cho rằng, cần đào tạo nhà báo, nhà truyền thông hướng đến độc giả gen Z. Các cơ quan báo chí nên tập trung sản xuất video ngắn với tiêu chí nhanh, súc tích, chạm cảm xúc. Báo chí cần tích hợp các mô-đun kỹ năng số: dựng video ngắn, viết tiêu đề hấp dẫn, kể chuyện bằng dữ liệu; đào tạo thiết kế nội dung đa nền tảng; phát triển năng lực sử dụng AI & phân tích dữ liệu trong sản xuất nội dung…

Diễn đàn báo chí với chủ đề Chinh phục độc giả Gen Z: Giải mã công thức thành công đã mang lại nhiều thông tin hữu ích góp phần giúp các cơ quan báo chí nhận diện và thích ứng với xu hướng tiêu dùng tin tức của độc giả trẻ. Đây cũng là vấn đề được nhiều tòa soạn quan tâm trong thời đại chuyển đổi số, nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu thông tin ngày càng đa dạng của công chúng. Tổng Biên tập Báo Tiền phong Phùng Công Sưởng nhận định, cùng với sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội, Gen Z không chỉ là đối tượng tiếp nhận, mà còn là lực lượng tham gia kiến tạo nội dung. Những ý kiến chia sẻ tại diễn đàn kỳ vọng sẽ giúp các tòa soạn, nhà báo, nhà quản lý và cả các trường đào tạo báo chí định hình chiến lược gắn kết bền vững với thế hệ độc giả này - yếu tố then chốt để báo chí tồn tại và phát triển trong tương lai.

Bài, ảnh: NGÔ HỒNG VÂN