Nằm ven dòng sông Ninh Cơ thơ mộng, làng Cổ Chất (xã Phương Định, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định) từ lâu đã nổi tiếng với nghề ươm tơ dệt lụa thủ công có lịch sử hàng trăm năm. Trải qua bao thăng trầm, làng nghề vẫn cần mẫn giữ gìn tinh hoa cha ông để lại, đồng thời chủ động tìm hướng đi mới, thích ứng với thị trường hiện đại.

Hợp tác xã đã đầu tư nồi đun luộc, máy kéo tơ để cho năng xuất cao

Đôi tay thoăn thắt gỡ nối liên tục trong môi trường nóng ẩm hơi nước

Hiện nay, nhiều hộ dân Cổ Chất vẫn duy trì nghề truyền thống, với mỗi ngôi nhà là một xưởng sản xuất thu nhỏ. Người dân miệt mài với các công đoạn lựa kén, luộc, kéo tơ và dệt lụa, tạo ra những sợi tơ óng ả từ tằm ăn lá dâu và lá sắn. Một số khâu đã được cơ giới hóa nhằm tăng năng suất, song kỹ thuật thủ công vẫn giữ vai trò quyết định đến chất lượng sản phẩm.

Nhiều hộ vẫn giữ cách kéo tơ truyền thống

Tơ Cổ Chất không chỉ phục vụ các làng dệt trong nước như Vạn Phúc (Hà Nội), Hà Nam, mà còn xuất khẩu sang Lào, Thái Lan, Trung Quốc. Tuy nhiên, làng nghề cũng đang đối mặt với nhiều thách thức, như sự cạnh tranh từ sản phẩm công nghiệp, lao động trẻ ít mặn mà nối nghiệp.

Ứng dụng máy móc hiện đại vào công đoạn se tơ để xuất khẩu

Nhằm bảo tồn và phát triển nghề tổ, Hợp tác xã Lụa Cổ Chất được thành lập năm 2021, quy tụ các nghệ nhân lành nghề từ 11 hộ gia đình còn giữ được kỹ thuật ươm tơ cổ truyền. Hợp tác xã chủ động nghiên cứu thị trường, tìm tòi, ứng dụng công nghệ hiện đại kết hợp với công nghệ truyền thống để cho ra đời các sản phẩm lụa cao cấp. Đồng thời, làng cũng khai thác tiềm năng du lịch làng nghề, gắn bảo tồn văn hóa với phát triển kinh tế bền vững.

Chị Đoàn Thị Quế - chủ vải tơ tằm thủ công truyền thống chất Silk giới thiệu với khách du lịch sản phẩm OCOP làm từ tơ tằm Cổ Chất

“Nghề này vất vả nhưng vui à” Bà Phạm Thị Điền nở nụ cười tươi khi trả lời phỏng vấn

Với tâm huyết của người dân và định hướng đúng đắn, “sợi tơ vàng” Cổ Chất đang tiếp tục vươn xa.

NGUYỄN THANH HÀ