Thời gian qua, việc tổ chức lễ tang trên địa bàn huyện Ba Vì (Hà Nội) đã có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt là việc nhiều người dân chọn hình thức hỏa táng đối với người chết sau đó đưa về an táng tại nghĩa trang. Đây là hình thức mai táng văn minh vừa giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí vừa giúp bảo vệ môi trường mà vẫn giữ được nét văn hóa truyền thống của dân tộc.

Nghĩa trang Vĩnh Hằng

Nhiều chuyển biến tích cực

Nằm ở phía Tây Bắc của Thủ đô Hà Nội, huyện Ba Vì có 31 xã, thị trấn với 3 dân tộc Kinh, Mường, Dao cùng chung sống. Theo phong tục tập quán, người dân nơi đây thường tổ chức việc tang cho người quá cố sao cho chu toàn nhất với việc lễ chín, ăn uống trong đám tang; những hủ tục như lăn đường, rải vàng mã trên đường về nơi an nghỉ; chọn hình thức hung táng cho người qua đời... Tuy nhiên, cách tổ chức lễ tang này gây lãng phí và ảnh hưởng tới môi trường...

Để người dân thay đổi nếp nghĩ, ngoài các hoạt động tuyên truyền, vận động bà con xây dựng, thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang, thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích người dân sử dụng hình thức hỏa táng cho người thân khi qua đời, trong đó có Quyết định 28/2010/QĐ- UBND quy định về chính sách hỗ trợ khuyến khích hỏa táng trên địa bàn thành phố. Thực hiện quyết định này, thành phố hỗ trợ chi phí hỏa táng 3 triệu đồng/trường hợp và hỗ trợ thêm chi phí vận chuyển 1 triệu đồng/trường hợp ở khu vực ngoại thành, 500.000 đồng/trường hợp ở khu vực nội thành. Ngoài ra, người nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi, đối tượng chính sách xã hội tại các trung tâm nuôi dưỡng tập trung và người lang thang vô gia cư mất trên địa bàn thành phố còn được hỗ trợ áo quan, túi đồ khâm niệm, quản lý lưu trữ. Kết quả thực hiện trong thời gian qua trên địa bàn huyện Ba Vì cho thấy, chính sách hỗ trợ khuyến khích hỏa táng được người dân đồng thuận, ủng hộ, qua đó góp phần tiết kiệm chi phí, lan tỏa nếp sống văn minh trong việc tang trên địa bàn huyện Ba Vì. Nếu như trước năm 2010, khi thành phố chưa có chính sách hỗ trợ khuyến khích hỏa táng, tỷ lệ người dân huyện Ba Vì lựa chọn hình thức hỏa táng trong tổ chức tang lễ còn rất thấp chiếm khoảng dưới 1% số người chết thì từ khi UBND thành phố dành kinh phí để hỗ trợ người dân thực hiện chính sách khuyến khích hỏa táng, tỷ lệ người dân sử dụng hình thức hỏa táng trên địa bàn huyện Ba Vì tăng dần qua các năm. Cụ thể, năm 2015 là 427 ca, chiếm tỷ lệ 36,61%; năm 2017 là 661 ca, chiếm tỷ lệ 44,3%; năm 2018 số ca hỏa táng của toàn huyện là 750 ca chiếm tỷ lệ 47,6%... 9 tháng đầu năm 2019, số ca hỏa táng trên toàn huyện Ba Vì là 617 ca, chiếm  tỷ lệ 51,9%.

Những địa phương có tỷ lệ hỏa táng cao là: xã Phú Phương 88%, xã Phú Cường 84%, xã Sơn Đà 74%, xã Tòng Bạt 71%, xã Ba Trại 70%... Từ đầu năm 2019 đến nay, tỷ lệ hỏa táng ở các địa phương tiếp tục tăng. Cùng với đó, trên địa bàn huyện Ba Vì có 1 cơ sở hỏa táng tại nghĩa trang Vĩnh Hằng do Công ty Cổ phần Ao Vua đầu tư quản lý (hoạt động từ tháng 11/2014), hiện có 6 lò hỏa táng hoạt động với công suất 90 ca hỏa táng/ ngày đêm. Đây là điều kiện thuận lợi nâng cao việc áp dụng hình thức hỏa táng cho người chết trên địa bàn.

Tuy nhiên, không phải không có nơi trên địa bàn huyện người dân chọn hình thức hỏa táng còn hạn chế như xã Ba Vì không có trường hợp nào. Trong 3 năm qua; các xã Chu Minh, xã Phú Đông đều có tỷ lệ hỏa táng thấp.

Đẩy mạnh chính sách hỗ trợ khuyến khích hỏa táng

Để làm tốt hơn nữa việc thực hiện  Nghị quyết 02 của Huyện ủy Ba Vì về  việc cưới, việc tang, lễ hội và mừng thọ, thời gian tới, huyện Ba Vì tiếp tục triển khai thực hiện phù hợp, có hiệu quả nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 2282/QĐ- TTg ngày 26/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ; Quyết định số 03/2017/QĐ- UBND ngày 10/02/2017 của UBND thành phố Hà Nội về việc quy định chính sách hỗ trợ khuyến khích sử dụng hình thức hỏa táng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Phấn đấu đến cuối năm 2020, người dân huyện Ba Vì cơ bản áp dụng hình thức hỏa táng cho người chết đạt từ 55% trở lên; đến năm 2025, tỷ lệ người dân sử dụng hình thức hỏa táng đạt 70% trở lên. Bên cạnh đó, huyện Ba Vì sẽ hỗ trợ 1 triệu đồng/ trường hợp sau khi chết được đưa đi hỏa táng ngoài mức hỗ trợ của UBND thành phố Hà Nội tại Quyết định số 03/2017/QĐ- UBND ngày 10/2/2017 của UBND thành phố về việc quy định chính sách hỗ trợ khuyến khích sử dụng hình thức hỏa táng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Thời gian hỗ trợ: từ 1/1/2020 đến 31/12/2020 và tiếp tục điều chỉnh thời gian, mức hỗ trợ khi thành phố có văn bản gia hạn thời gian thực hiện. Đối tượng hỗ trợ gồm toàn bộ người dân có hộ khẩu thường trú trên địa bàn huyện Ba Vì khi chết sử dụng hình thức hỏa táng tại các cơ sở hỏa táng của thành phố Hà Nội

Với hướng đi này, chắc chắn chính sách hỗ trợ khuyến khích hỏa táng tiếp tục được người dân huyện Ba Vì đồng thuận, ủng hộ và thực hiện, góp phần tiết kiệm chi phí, lan tỏa nếp sống văn minh trong việc tang.

Tác giả: Trúc Như

Nguồn: Tạp chí VHNT số 438, tháng 9-2020