Thông điệp “hàng thẳng, lối thông, đồng lòng cùng tiến” của Tổng Bí thư Tô Lâm như một lời hiệu triệu cho từng cán bộ, từng địa phương, từng cơ quan cùng xốc lại đội hình, siết chặt kỷ cương, mở thông tư duy và cùng nhau tiến về phía trước. Thông điệp thể hiện một tinh thần chỉ đạo sâu sắc, tầm nhìn chiến lược về đổi mới tổ chức bộ máy gắn với đổi mới tư duy lãnh đạo, quản lý, vì một nền hành chính hiện đại, phục vụ nhân dân, vì một đất nước phát triển, phồn vinh và hạnh phúc.

Diễu hành tại Ngày hội vì Thủ đô bình yên năm 2025 - Ảnh: Doãn Khánh

Trong suốt hành trình đổi mới và phát triển, Đảng ta luôn nhất quán phương châm: lý luận gắn với thực tiễn, tư duy phải đi trước, hành động phải quyết liệt, tổ chức thực hiện phải hiệu quả. Tinh thần ấy được thể hiện rõ nét trong chỉ đạo nhất quán của Tổng Bí thư Tô Lâm về yêu cầu mới, mạnh mẽ và cấp thiết, phù hợp với giai đoạn phát triển mới của đất nước sau khi hoàn thành những bước chuyển đổi quan trọng về thể chế và tổ chức bộ máy: “Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta chuyển trạng thái từ “Vừa chạy vừa xếp hàng” sang “Hàng thẳng, lối thông, đồng lòng cùng tiến” vươn tới tương lai”⁽¹⁾. Thông điệp “hàng thẳng, lối thông, đồng lòng cùng tiến” Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tại Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII vừa qua có nội hàm rộng lớn, có thể khái quát trên ba nội dung cơ bản sau đây:

Thứ nhất, “hàng thẳng” là yêu cầu về kỷ luật, kỷ cương, sự đồng bộ và mạch lạc trong tổ chức - nơi mọi vị trí, mọi cá nhân trong hệ thống đều được sắp xếp hợp lý, phù hợp với năng lực, nhiệm vụ và chức trách: “Từ Trung ương đến 34 tỉnh, thành phố và 3.321 xã, phường, đặc khu, cả hệ thống chính trị và hệ thống hành chính đều đang vận hành theo hướng đổi mới tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng quản trị, điều hành khoa học, hạn chế trung gian, xóa bỏ trùng lặp chức năng, gần dân hơn, sát dân hơn, phục vụ nhân dân tốt hơn”⁽²⁾. Khi bộ máy được tinh gọn, càng đòi hỏi từng vị trí phải chuẩn chỉ, đúng người đúng việc, không có chỗ cho tình trạng “ngồi nhầm chỗ”, “làm việc cầm chừng”, “làm cho có”. Đây là bước đột phá về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, thể hiện quyết tâm cao của Đảng trong việc thiết lập một thiết chế quản trị hiện đại, liêm chính, tinh gọn và hướng tới người dân. Khi thấy việc cải cách, sắp xếp lại là việc cấp bách cần thiết phải triển khai vì lợi ích của nhân dân của doanh nghiệp, Trung ương đã huy động tổng lực cả hệ thống chính trị vào cuộc. Đặc biệt, việc xóa bỏ chính quyền cấp huyện được coi là bước đột phá lớn, chưa có tiền lệ trong lịch sử.

Thứ hai, “lối thông” là nói đến việc khơi thông cơ chế, xóa bỏ rào cản, tháo gỡ chồng chéo, bất cập, để dòng chảy của chính sách, nguồn lực, trách nhiệm và thông tin được thông suốt từ Trung ương đến địa phương, từ cấp tỉnh đến tận xã, thôn: “Cải cách thể chế là khâu đột phá, là động lực then chốt để thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững”⁽³⁾. Đây là điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh chúng ta chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp - khi những tầng trung gian bị loại bỏ, mọi sự trì trệ trong phối hợp, mọi điểm nghẽn trong phân quyền đều có thể làm đứt gãy cả một chuỗi vận hành: “Khẩn trương rà soát, đề xuất sửa đổi pháp luật theo hướng thúc đẩy đổi mới, phát triển, tháo gỡ các rào cản, đảm bảo lợi ích người dân, doanh nghiệp”⁽⁴⁾. Tinh gọn bộ máy không có nghĩa là làm ít đi, mà là làm hiệu quả hơn. Không có nghĩa là giảm trách nhiệm, mà là tăng cường trách nhiệm cá nhân, đề cao tinh thần phục vụ. Việc sáp nhập giúp hình thành các đơn vị hành chính mới có quy mô lớn hơn, dễ thu hút đầu tư, quy hoạch phát triển dài hạn; tạo động lực mới về thể chế, hạ tầng, con người cho sự phát triển toàn diện và tăng tính liên kết vùng, giảm sự phân tán và manh mún trong quản lý lãnh thổ.

Thứ ba, “đồng lòng cùng tiến” là linh hồn của thông điệp. Bởi tinh gọn bộ máy không đơn thuần là việc cắt giảm đầu mối hay sáp nhập địa giới hành chính, mà sâu xa hơn là tạo ra một hệ thống chính trị đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động, lấy lợi ích của nhân dân làm trung tâm: “Điều đặc biệt đáng trân trọng là các chủ trương lớn, những quyết sách chiến lược mang tính lịch sử nêu trên đã và đang nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ, sự hưởng ứng tích cực và niềm tin sâu sắc của các tầng lớp nhân dân. Đồng bào cả nước bày tỏ kỳ vọng lớn lao vào sự nghiệp đổi mới của Đảng, tin tưởng vào tầm nhìn chiến lược, bản lĩnh chính trị và đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên”⁽⁵⁾. Nếu không có sự đồng thuận trong nhận thức, không có tinh thần cùng tiến về phía trước thì cải cách sẽ chỉ là hình thức, thậm chí gây xáo trộn và phản ứng ngược. Đây là nền tảng chính trị - xã hội vững chắc, quý báu để đất nước tiếp tục tiến bước trong kỷ nguyên mới: “Trong giai đoạn hiện nay, khi cả nước đã và đang thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy tổ chức của hệ thống chính trị; sáp nhập các đơn vị hành chính, “sắp xếp lại giang sơn”, tổ chức không gian phát triển bền vững cho đất nước, tinh thần đoàn kết càng phải được phát huy mạnh mẽ hơn bao giờ hết”⁽⁶⁾.

“Hàng thẳng, lối thông, đồng lòng cùng tiến” phản ánh một thực tại rất đáng mừng của đất nước. Trong một khoảng thời gian gấp gáp, cả nước đã thực hiện những bước tiến lớn trong việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy Nhà nước, cơ cấu lại tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Đồng thời, mang tính ghi nhận và động viên rất lớn đối với toàn bộ hệ thống chính trị. Trong bối cảnh cả hệ thống đang nỗ lực vào cuộc nhằm đạt được hiệu quả cao nhất, thì những kết quả bước đầu được ghi nhận chính là nguồn động lực quan trọng, tiếp thêm sức mạnh để hệ thống chính trị tiếp tục thực hiện thắng lợi các kế hoạch và chỉ tiêu đã đề ra. “Hàng thẳng, lối thông, đồng lòng cùng tiến” là “la bàn tinh thần” để các cấp chính quyền và cán bộ, công chức tự soi, tự sửa trong hành trình đổi mới. Việc tinh giản bộ máy, sắp xếp lại địa giới hành chính trong cả nước với khối lượng công việc khổng lồ nhưng đã diễn ra trong vòng có mấy tháng. Đây được coi là kỷ lục về thời gian trong quy trình chính sách ở nước ta. Để tiếp tục đẩy mạnh quán triệt, triển khai thông điệp “hàng thẳng, lối thông, đồng lòng cùng tiến” góp phần sắp xếp lại giang sơn hiện nay, cần tập trung thực hiện có hiệu quả một số giải pháp cơ bản sau đây:

Thứ nhất, tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận cao trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động và nhân dân về việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân về mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp, về thời gian, tiến độ thực hiện các kết luận, văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về sắp xếp bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, gắn với việc thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang ảnh hưởng do tác động của việc tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Đẩy mạnh tuyên truyền, quán triệt các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Chú trọng tuyên truyền thực tiễn quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy ở các cấp, các ngành thực hiện Kết luận số 183-KL/TW, ngày 1/8/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về “Tích cực triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chuyển mạnh cấp cơ sở sang chủ động nắm, điều hành kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh”, gắn với quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch ngành, vùng, địa phương. Chú trọng tuyên truyền thông qua tổ chức hội nghị quán triệt; tuyên truyền phổ biến rộng rãi trên báo chí, trang thông tin điện tử và trên các nền tảng số, internet, mạng xã hội; tổ chức hội nghị, tọa đàm, diễn đàn; thông qua hệ thống truyền thanh cơ sở, sinh hoạt chính trị - xã hội và hoạt động của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên cơ sở; biên soạn, phát hành tài liệu tuyên truyền…

Thứ hai, đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, hoàn thiện thể chế pháp luật quy định về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và phương thức hoạt động của chính quyền địa phương. Tiếp tục đẩy mạnh phân quyền, phân cấp triệt để giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với địa phương; giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh cho chính quyền địa phương cấp cơ sở theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”. Chú trọng đổi mới mô hình tổ chức và phương thức hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp phù hợp với từng địa bàn. Khắc phục triệt để sự chồng chéo, trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cấp chính quyền địa phương; bỏ cấp trung gian, tinh gọn tổ chức bộ máy, bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả; chính quyền gần dân, sát dân, phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân trên địa bàn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Đồng thời, trên cơ sở mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (gồm: cấp tỉnh và cấp xã), phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của từng cấp chính quyền địa phương theo hướng: (1) Cấp tỉnh tập trung ban hành cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, quản lý vĩ mô, các vấn đề có tính chất liên vùng, liên cơ sở, vượt quá năng lực giải quyết của cơ sở, đòi hỏi chuyên môn sâu và đảm bảo tính thống nhất trên toàn cấp tỉnh; (2) Cấp xã là cấp tổ chức thực hiện chính sách (từ Trung ương và cấp tỉnh), tập trung vào các nhiệm vụ phục vụ người dân, trực tiếp giải quyết các vấn đề của cộng đồng dân cư, cung cấp các dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn; các nhiệm vụ cần sự tham gia của cộng đồng, phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp cơ sở.

Thứ ba, nâng cao phẩm chất, năng lực, uy tín đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Tiến hành rà soát, đánh giá chất lượng, tiêu chuẩn đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, công chức, viên chức trên cơ sở yêu cầu của vị trí việc làm tại cơ quan, tổ chức, đơn vị mới để thực hiện việc bố trí, sắp xếp nhân sự gắn với tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ. Việc lựa chọn, sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý phải căn cứ vào năng lực, sở trường, uy tín, kinh nghiệm công tác, kết quả sản phẩm công việc cụ thể phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của tổ chức mới, nhất là đối với người đứng đầu. Triển khai chính sách thu hút, trọng dụng người có tài năng vào làm việc trong khu vực công; nâng cao đạo đức, văn hóa công vụ và thực hiện có hiệu quả cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dàm làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Tăng cường sự tham gia của người dân, tổ chức vào quản trị địa phương, tăng cường tính dân chủ và giám sát của nhân dân. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, đẩy mạnh giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến không địa giới hành chính hướng tới nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp của chính quyền cơ sở. Đồng thời, chủ động đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch, thông tin xấu độc, lợi dụng công tác sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và việc giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, đảng viên trong sắp xếp bộ máy để kích động, gây chia rẽ khối đại đoàn kết, chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ.

___________________

Tài liệu tham khảo

1, 2, 5. Tô Lâm, Chuẩn bị tốt nhất cho Đại hội XIV của Đảng và hoạch định đường lối chiến lược từ nay đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045, 2050, Bài phát biểu khai mạc Hội nghị lần thứ 12 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, đăng trên tạp chí Cộng sản điện tử, Hà Nội, ngày 18/7/2025.

3, 4. Tô Lâm, Giữ vững niềm tin, khát vọng phát triển, tiếp tục đổi mới, quyết tâm xây dựng nước Việt Nam hòa bình, phát triển, hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc, Tạp chí Cộng sản, số 1.066, tháng 7/2025, tr.5, 8.

6. Tô Lâm, Sức mạnh của đoàn kết, Tạp chí Cộng sản, số 1.065, tháng 7/2025, tr.3.

QUANG BÌNH - TRUNG KIÊN

Nguồn: Tạp chí VHNT số 619, tháng 9-2025