Sáng 18-10, tại Học viện Cán bộ TP.HCM, Thành ủy TP.HCM đã tổ chức Hội nghị tổng kết 50 năm nền văn học - nghệ thuật TP.HCM sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 – 30/4/2025). Hội nghị không chỉ là dịp tổng kết, tôn vinh, mà còn mở ra tầm nhìn phát triển mới cho văn học - nghệ thuật thành phố trong giai đoạn tiếp theo.

Tham dự Hội nghị có: Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM Lê Quốc Phong; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Trần Thanh Lâm; Thứ trưởng Bộ VHTTDL Tạ Quang Đông... cùng các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, thường trực UBND - HĐND Thành phố, các sở, ban, ngành cùng các văn nghệ sĩ lão thành, các văn nghệ sĩ có nhiều đóng góp cho văn học, nghệ thuật TP.HCM…

Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

50 năm văn học nghệ thuật đồng hành, tỏa sáng cùng thành phố

Trình bày Báo cáo tổng kết tại Hội nghị, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Dương Anh Đức cho biết, trong 50 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ TP.HCM, lĩnh vực văn học, nghệ thuật đã gặt hái được nhiều thành tựu.

Công tác đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa phục vụ hoạt động văn học, nghệ thuật được tập trung xây dựng, củng cố, hoàn thiện. Thành phố đầu tư xây dựng mới có trọng tâm, trọng điểm như Nhà hát Trần Hữu Trang, Rạp Xiếc đa năng Phú Thọ, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, Bảo tàng Tôn Đức Thắng... cùng với thiết chế văn hóa cơ sở góp phần cải thiện đời sống tinh thần của người dân khu vực nông thôn, ngoại thành.

Về hoạt động đầu tư, sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, thành phố đã triển khai thực hiện nhiều công trình, đề án nổi bật; tổ chức nhiều cuộc thi vận động sáng tác, các giải thưởng; tổ chức các hoạt động văn hóa nghệ thuật chào mừng các ngày lễ lớn, các sự kiện chính trị quan trọng, hướng đến biên giới, hải đảo và kiều bào.

Công tác sưu tầm, bảo tồn, phát huy di sản văn học, nghệ thuật các dân tộc, đặc biệt là các di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO ghi danh luôn được quan tâm; phát huy vai trò của các Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú, Nghệ nhân dân gian trong thực hành, phổ biến và truyền dạy văn hóa, văn nghệ dân gian, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Thành phố khuyến khích xã hội hóa hoạt động nghệ thuật, tạo điều kiện cho các đơn vị tư nhân, các sân khấu đầu tư, dàn dựng, mang đến những sản phẩm có dấu ấn riêng.

Tại hội nghị, thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Sở VHTT TP.HCM

Công tác đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng và phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ, phát hiện nhân tài luôn được coi trọng; đội ngũ văn nghệ sĩ kế cận phát triển về số lượng, chất lượng, được khuyến khích đào tạo bằng hình thức linh hoạt (chính quy, truyền nghề).

Chính sách chăm lo, hỗ trợ văn nghệ sĩ lớn tuổi, khó khăn và vinh danh những người có đóng góp tiêu biểu được thành phố quan tâm thường xuyên.

Nghiên cứu, phát triển lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật được duy trì và phát huy. Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật TP.HCM qua 15 năm thành lập và hoạt động đã góp phần phát hiện, khẳng định cái hay, cái đẹp, kịp thời phê phán các khuynh hướng lệch lạc, sai trái trong đời sống văn học, nghệ thuật.

Thành phố chú trọng củng cố, đổi mới hoạt động của các đơn vị nghệ thuật công lập, cấp kinh phí dàn dựng nhiều tác phẩm tạo được dấu ấn nghệ thuật sâu sắc, góp phần bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống; khuyến khích các sân khấu, đơn vị nghệ thuật xã hội hóa tham gia biểu diễn phục vụ thường xuyên.

Phát huy vai trò hoạt động của Liên hiệp các Hội Văn học, nghệ thuật và các hội văn học, nghệ thuật thành phố trong công tác đoàn kết, tập hợp đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ.

Công tác giao lưu và hợp tác quốc tế về văn học, nghệ thuật được tăng cường; thành phố tổ chức nhiều hoạt động giao lưu, đối ngoại văn hóa, chương trình biểu diễn nghệ thuật quy mô lớn góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa TP.HCM và Việt Nam ra thế giới.

Công tác xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật quần chúng được triển khai tích cực, hiệu quả; thường xuyên đổi mới các hoạt động hội thi, hội diễn, liên hoan văn nghệ tại ngoại thành, vùng sâu, vùng xa, khu công nghiệp, khu chế xuất.

Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM Dương Anh Đức báo cáo tổng kết hoạt động văn học, nghệ thuật trong 50 năm qua

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, vẫn còn những hạn chế. Đó là việc đầu tư thiết chế cho văn hóa - nghệ thuật chưa tương xứng; tác phẩm có tầm vóc, giá trị lớn chưa nhiều; chính sách tiền lương và đãi ngộ chưa đủ hấp dẫn để “giữ chân” nhân tài; đội ngũ lý luận, phê bình còn thiếu và hụt thế hệ kế cận; đào tạo nhân lực trẻ còn hạn chế; năng lực tham mưu, quản lý ở một số nơi còn yếu. Nguyên nhân chủ yếu do sự phối hợp giữa các cấp, ngành quản lý chưa đồng bộ; một số quy định về tổ chức, hoạt động của các hội chuyên ngành chưa sát thực tế; đồng thời, tác động của kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế và sự phát triển nhanh của công nghệ mới khiến đời sống văn hóa – nghệ thuật thay đổi nhanh, đặt ra nhiều thách thức.

TP.HCM bước vào kỷ nguyên mới, cần tập trung thực hiện 6 nhiệm vụ trọng tâm: Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền các nghị quyết, chỉ thị, kết luận, văn bản chỉ đạo của Trung ương và Thành ủy có liên quan đến hoạt động văn học, nghệ thuật. Cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Ðảng về phát triển hoạt động văn học, nghệ thuật bằng cơ chế, chính sách bồi dưỡng, thu hút nhân tài và chăm lo đãi ngộ đối với đội ngũ văn nghệ sĩ. Tập trung công tác xây dựng, củng cố, sắp xếp, hoàn thiện các thiết chế văn hóa. Tăng cường quản lý hoạt động báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ, giáo dục và định hướng hưởng thụ văn hóa lành mạnh, đặc biệt là thanh thiếu niên; chủ động đấu tranh các loại văn hóa phẩm độc hại. Thực hiện công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể trên địa bàn thành phố; gắn phát triển văn học, nghệ thuật với giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chiến lược phát triển ngành công nghiệp văn hóa thành phố giai đoạn 2020-2030, trọng tâm giai đoạn 2025-2030, đảm bảo  mục tiêu chung là phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam trên địa bàn TP.HCM trở thành những ngành kinh tế dịch vụ quan trọng, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Những tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp cho văn học, nghệ thuật TP.HCM được nhận Bằng khen của UBND TP.HCM

Tâm huyết của đội ngũ văn nghệ sĩ

Phát biểu tại Hội nghị, bà Dương Cẩm Thúy- Phó Chủ tịch Liên hiệp Các hội Văn học  Nghệ thuật TP.HCM, Chủ tịch Hội Điện ảnh TP.HCM đã nhắc lại những dấu ấn của “binh chủng đặc biệt”- những văn nghệ sĩ đã đồng hành cùng các đoàn quân tiến về giải phóng Sài Gòn trong mùa Xuân 1975. Từ lực lượng văn nghệ sĩ của Hội Văn nghệ Giải phóng và các hội địa phương, TP.HCM đã hình thành một đội ngũ sáng tác phong phú, sung sức với hàng trăm tác phẩm âm nhạc, văn học, mỹ thuật, sân khấu, điện ảnh, kiến trúc, múa... ghi dấu ấn sâu đậm.

Bà Thúy khẳng định, TP.HCM là trung tâm kinh tế, văn hóa lớn của cả nước - luôn là nơi hội tụ, nuôi dưỡng và tỏa sáng nhiều tài năng. Trong bối cảnh hội nhập và đổi mới, văn học nghệ thuật thành phố tiếp tục khẳng định sắc thái riêng, đậm dấu ấn sáng tạo. Bà mong muốn thành phố quan tâm hơn đến không gian, môi trường và điều kiện sáng tác, để văn nghệ sĩ được cháy hết mình, sáng tạo nhiều tác phẩm phục vụ sự nghiệp cách mạng và nhu cầu tinh thần chính đáng của nhân dân.

Đại diện văn nghệ sĩ lão thành, NSND - Đạo diễn Đào Bá Sơn nói rằng: “Từ sau ngày đất nước thống nhất, chúng ta - những người cầm bút, cầm cọ, cầm đàn, cầm máy quay - đã cùng nhân dân đi qua bao đổi thay của thời cuộc. Trong gian khó, nghệ sĩ vẫn sáng tạo, vẫn tìm thấy niềm vui khi góp phần gìn giữ bản sắc và bồi đắp tâm hồn con người”.

Văn học - nghệ thuật TP.HCM hôm nay có thể tự hào khi đã hình thành nền nghệ thuật đa dạng, đậm sắc thái đô thị hiện đại nhưng thấm đẫm tính nhân văn Việt Nam. NSND Đào Bá Sơn tin rằng với dư địa rộng mở về không gian sáng tạo, TP.HCM có thể hình thành các khu công nghiệp văn hóa, phim trường, trung tâm biểu diễn, tạo “vành đai sáng tạo” thúc đẩy sự phát triển bền vững của văn hóa - nghệ thuật Thành phố.

Đại diện cho thế hệ trẻ tiêu biểu, ca sĩ Võ Hạ Trâm bày tỏ lòng biết ơn thế hệ nghệ sĩ đi trước đã dìu dắt, truyền nghề, giúp nghệ sĩ trẻ giữ vững đạo đức và trách nhiệm với khán giả. Nếu không có sự quan tâm của thành phố dành cho phong trào văn nghệ và các thiết chế văn hóa, sẽ không thể có lớp nghệ sĩ trẻ kế thừa và sáng tạo hôm nay. Nữ ca sĩ mong muốn TP.HCM tiếp tục đầu tư không gian biểu diễn mở, chương trình đào tạo tài năng trẻ và các sân khấu định kỳ phục vụ nhân dân, để nghệ thuật lan tỏa sâu rộng trong đời sống thành phố.

Tiết mục biểu diễn nhạc cụ dân tộc chào mừng Hội nghị

Văn hóa và nghệ thuật Thành phố phải tiếp tục bứt phá

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang nhấn mạnh: “TP.HCM có nhiều tài năng nghệ thuật. Không chỉ vậy, nhiều tài năng đã chọn TP.HCM là nơi khởi nghiệp, là nơi phát triển tương lai của mình. Điều đó cho thấy sức hút và cơ hội phát triển về văn học nghệ thuật của thành phố năng động hàng đầu cả nước”.

Bí thư Thành ủy gửi lời cảm ơn đến các thế hệ văn nghệ sĩ - những người đã đóng góp suốt nửa thế kỷ qua cho tiến trình phát triển của văn hóa, nghệ thuật và diện mạo thành phố hôm nay.

Theo Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang, đây không chỉ là Hội nghị tổng kết mà còn là dịp gặp gỡ, tri ân và tôn vinh những người làm văn hóa - nghệ thuật tThành phố, đồng thời lan tỏa cảm hứng đến thế hệ trẻ, những người đang và sẽ tiếp nối hành trình sáng tạo của TP.HCM.

Bí thư Thành ủy cũng thông tin về một số định hướng phát triển không gian văn hóa TP.HCM: khu vực Bến Nhà Rồng- Bảo tàng Hồ Chí Minh sẽ được mở rộng không gian văn hóa Hồ Chí Minh kết hợp công viên; khu đất số 1 đường Lý Thái Tổ sẽ được chuyển thành công viên kết hợp xây dựng tượng đài tưởng niệm các nạn nhân COVID-19, đồng thời hình thành không gian đa công năng phục vụ các hoạt động văn hóa - nghệ thuật của thành phố.

Thành ủy TP.HCM đang xem xét quy hoạch lại các trụ sở công sở cũ, ưu tiên dành quỹ đất cho các thiết chế văn hóa, sân khấu, điểm sinh hoạt cộng đồng; tiếp tục nghiên cứu khai thác hiệu quả hai bờ sông Sài Gòn như một không gian phát triển văn hóa - du lịch - sáng tạo trong tương lai.

“TP.HCM hôm nay là trung tâm lớn nhất cả nước, mang tên Bác Hồ kính yêu. Vì vậy chúng ta không được phép bằng lòng với những gì đã có. Văn hóa và nghệ thuật thành phố phải tiếp tục bứt phá, tương xứng với vị thế, tầm vóc và khát vọng của thành phố mang tên Bác Hồ vĩ đại”- Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang khẳng định.

Trong khuôn khổ Hội nghị, Sở VHTT TP.HCM vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất do Chủ tịch nước trao tặng. Dịp này UBND Thành phố cũng tặng Bằng khen biểu dương các tập thể và cá nhân có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của văn học - nghệ thuật TP.HCM trong 50 năm qua.

XUÂN HƯỚNG