Nghệ thuật > Mỹ thuật, kiến trúc

Nghệ thuật điêu khắc Việt Nam có một quá trình lịch sử phát triển liên tục. Sự đa dạng của điêu khắc cổ Việt Nam không chỉ hình thành nên các mảng điêu khắc qua từng thời kỳ, từng dân tộc mà còn tiếp nối chất liệu cho tới tận nền điêu khắc đương đại Việt Nam. Một trong những chất liệu đó là chất liệu sơn ta. Đó là chất liệu quý, đẹp, góp phần lớn vào việc bảo tồn gìn giữ được lâu dài các tác phẩm điêu khắc. Đồng thời nó cũng đem đến những thành công nhất định, những vẻ đẹp rất riêng của một nghệ thuật tạo hình điêu khắc.

Ngôn ngữ của nghệ thuật thị giác là hình ảnh. Thiết kế đồ họa là việc tạo ra các giải pháp hình ảnh để truyền tải một thông điệp. Hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp của một sản phẩm đồ họa tới người xem, đồng thời tạo nên phong cách nghệ thuật, hiệu ứng thị giác để thu hút sự chú ý của công chúng. Ngày nay, thuật ngữ áp phích không còn xa lạ, xuất hiện ở khắp mọi nơi xung quanh chúng ta. Tuy nhiên, để gặp được áp phích đẹp, gây ấn tượng thẩm mỹ là rất khó. Vì vậy, cần sử dụng hình ảnh thế nào để vừa đạt hiệu quả thẩm mỹ, vừa truyền thông điệp nhanh chóng nhất, ấn tượng nhất?

Với kết quả và số lượng các tác giả, tác phẩm tham gia ngày càng gia tăng từ các lần triển lãm điêu khắc định kỳ trong vòng 5 thập kỷ vừa qua (1973-2013), cho chúng ta nhìn nhận một cách khái quát và rõ nét được tính tích cực của ngành điêu khắc hiện đại. Bằng những sự diễn giải của ngôn ngữ điêu khắc, các nhà điêu khắc gồm nhiều thế hệ đã tạo nên bức tranh toàn cảnh của xã hội Việt Nam qua 5 thập kỷ có rất nhiều sự biến động, nhưng sự phát triển ngày càng có hướng tích cực hơn, tiếp cận công nghệ và nhạy bén hơn rất nhiều. Nhìn từ tác phẩm đạt giải trong 5 kỳ triển lãm vừa qua để bước đầu đánh giá, nhận xét và dự báo về sự phát triển của loại hình nghệ thuật này với tính ứng dụng của nó trong đời sống xã hội đương đại.

Tranh cổ động/ áp phích cổ động là một thể loại của nghệ thuật thiết kế đồ họa nằm trong nghệ thuật tạo hình, kết hợp giữa nghệ thuật hội họa với thông tin cổ động, nhằm chuyển tải thông tin đến người tiếp nhận những thông điệp mạnh mẽ, thúc đẩy, tuyên truyền, cổ vũ hành động của họ theo một mục đích nhất định.

Sáng tác nghệ thuật nói chung, mỹ thuật nói riêng với muôn hình muôn vẻ, bí ẩn… nhưng nó có thể giải thích được qua ngôn ngữ và cách tạo hình của mỗi người nghệ sĩ. Trong sự phát triển của lịch sử hội họa Việt Nam, từ khi có sự đóng góp của thế hệ các họa sĩ trường Mỹ thuật Đông Dương đã thành danh, các thế hệ họa sĩ ngày nay do đất nước có sự đổi mới, “mở cửa’’ giao lưu rộng hơn với nghệ thuật phương Tây nên cách nghĩ, cách làm việc cũng có nhiều hướng tích cực từ mỗi họa sĩ. Đặc biệt là những họa sĩ thuộc trào lưu nghệ thuật đương đại ở Việt Nam. Để tìm hiểu thực chất về phong cách, tư duy sáng tạo của mỗi họa sĩ là hiếm hoi, bởi ở họ luôn lấy thực tế sáng tạo hơn tuyên ngôn nghệ thuật và mọi sự đổi mới trong nghệ thuật hội họa ấy chỉ là quy luật phát triển tự nhiên khi những tác động của đời sống xã hội tác động trực tiếp vào tâm tư, tình cảm của người họa sĩ. Nói vậy để thấy, tôi rất may mắn được trao đổi câu chuyện cởi mở và sâu sắc về sáng tác hội họa cùng họa sĩ Thanh Nghị - một họa sĩ có khá nhiều tác phẩm vẽ theo phong cách đương đại.

Tháp Chàm, loại hình tháp thờ kalan xây bằng gạch nung trần này được xem như tiêu biểu cho kiến trúc cổ Chămpa, là hình ảnh quen thuộc trên hành trình dọc theo dải đất miền Trung Việt Nam. Tuy nhiên, người Chăm vẫn còn kiểu kiến trúc đền thờ cổ với kết cấu gỗ, được thấy ở khu vực các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận mà có tư liệu gợi ý rằng, xưa kia, nó mang kiểu thức và có thể cả chức năng tương tự ngôi thánh đường Hồi giáo chính thống (masjid) vùng Đông Nam Á cổ.

Phong cách nghệ thuật chính là diện mạo thẩm mỹ độc đáo, một phạm trù thẩm mỹ riêng biệt của họa sĩ trong cách sáng tác, được tạo thành bởi sự thống nhất của các phương tiện biểu hiện, phù hợp với cái nhìn riêng biệt của họa sĩ về đời sống. Phong cách nghệ thuật được hình thành nhờ sự lặp đi lặp lại một số yếu tố thuộc phạm trù nội dung và hình thức một cách có thẩm mỹ, xuyên suốt sự nghiệp sáng tác của tác giả.

Mùa trong vườn là tiêu đề triển lãm chuyên về tranh đồ họa của hai nữ giảng viên Đại học Mỹ thuật Việt Nam: Trang Thanh Hiền và Nguyễn Mỹ Ngọc (1). Đây là hoạt động khoa học mở đầu năm 2022 của ngôi trường mỹ thuật luôn đóng vai trò đầu tàu trong hoạt động giảng dạy, nghiên cứu và sáng tác mỹ thuật của đất nước. Nguồn năng lượng sáng tác dồi dào của hai nữ giảng viên - họa sĩ trong suốt thời gian dài trước triển lãm cũng như không ít điều mới mẻ trong sáng tạo của họ được thể hiện ở triển lãm này, cho thấy giữa ảnh hưởng chung tiêu cực từ đại dịch COVID-19, mỹ thuật vẫn chứa đựng nhiều niềm vui, tín hiệu nghề nghiệp lạc quan.

Graffiti là một trào lưu nghệ thuật tạo hình trên đường phố được yêu thích của giới trẻ trong đời sống hiện đại ngày nay. Những bức tranh, tạo hình chữ ấy mang ý nghĩa, thông điệp xã hội hoặc cũng có khi chỉ đơn giản là thể hiện sắc màu vui tươi của cuộc sống. Graffiti thể hiện sự tươi trẻ, nhiệt huyết, giúp thổi hồn vào một góc phố vắng vẻ, khiến chúng trở nên nhộn nhịp, sinh động hơn.

Khai thác đúng cách, phù hợp ánh sáng và màu sắc sẽ phát huy hiệu quả về mặt nội dung và nghệ thuật cho tác phẩm. Để lý giải vấn đề: Ánh sáng, màu sắc thể hiện khả năng, chức năng ngôn ngữ cũng như hiệu quả nghệ thuật trong tạo hình tranh khắc kim loại, như thế nào, trong bài viết này tác giả đi tìm khả năng biểu đạt ngôn ngữ ánh sáng và màu sắc thông qua phân tích các tác phẩm tranh khắc kim loại ở Việt Nam.

Hai năm dịch COVID-19 xuất hiện, hầu hết mọi lĩnh vực đời sống của các quốc gia trên thế giới đều gặp khó khăn, nhưng có một sức mạnh nào đó khiến cho sáng tạo nghệ thuật vẫn có những bước phát triển theo cách riêng của nó. Chúng tôi lựa chọn lĩnh vực nghệ thuật điêu khắc trong năm 2021, thông qua một số sự kiện triển lãm ở Hà Nội, để tập trung tìm hiểu và phần nào kiến giải về sức sáng tạo của nghệ sĩ giữa những biến động to lớn của xã hội.