Xây dựng đời sống văn hóa > Đất nước - con người

Tuổi thơ của những đứa trẻ như chúng ta đều được nuôi dưỡng tâm hồn bởi những cuốn sách. Vì đôi khi trong những cuốn sách như gói gọn cả gia đình, cả quê hương. Hà Nội là chốn thân thương tôi gửi trọn cả tuổi thanh xuân. Khi nhắc đến những cuốn sách với ý nghĩa tương tự như thế, tôi không thể nào quên được Hà Nội băm sáu phố phường, một tuyệt phẩm được dệt nên bởi những lời văn nhẹ nhàng, tinh tế, bởi một óc quan sát tài tình của nhà văn Thạch Lam.

Từ đường quốc lộ 1A, rẽ phải, men theo con đường ngoằn ngoèo dọc bờ sông Ô Lâu dài hơn bốn cây số, bạn sẽ gặp một làng quê yên ả. Những ngôi nhà mái ngói cổ xưa xen các ngôi nhà còn thơm mùi sơn mới quanh những rặng tre xanh, con đường xóm thôn quen thuộc. Đó là làng Phò Trạch mà người dân quen gọi là Phò Trạch đệm, thuộc xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Làng quê thơ mộng này còn lưu giữ những nét văn hóa dân gian mang điệu hồn dân tộc Việt mà không phải nơi nào cũng có được.

Ở miền Tây có nhiều ngôi chợ thật lạ, ví dụ như chợ nổi. Ra đời và phát triển suốt hàng trăm năm qua, nhưng có lẽ đây là phiên chợ duy nhất vẫn giữ nguyên hồn cốt và tinh thần như từ buổi đầu hình thành.

Sông Long Hồ bắt nguồn từ sông Cổ Chiên - một nhánh của sông Tiền chảy dài từ TP Vĩnh Long đến các huyện Long Hồ, Mang Thít. Khi chảy đến chợ ngã tư Long Hồ thì chia thành hai nhánh: một nhánh rẽ phải theo sông Cái Cau chảy đến ngã ba Xã Sĩ, một nhánh chảy vào xã Hòa Tịnh và Bình Phước của huyện Mang Thít. Sông Long Hồ có chiều dài 8km, là tuyến đường thủy quan trọng và dẫn nước ngọt, phù sa về các cánh đồng màu mỡ. Dòng sông còn ôm trọn vào lòng cả một dòng chảy lịch sử.

Làng Thổ Hà, xã Vân Hà, huyện Việt Yên (Bắc Giang) không chỉ nổi tiếng bởi lối chơi Quan họ độc đáo bên bờ Bắc sông Cầu mà còn là nơi duy nhất ở Bắc Giang còn giữ được nghệ thuật Tuồng cổ. Tuy vậy, trước sự lấn át của các loại hình nghệ thuật mới, những người yêu Tuồng nơi đây không khỏi trăn trở về số phận của môn nghệ thuật truyền đời này.

Vượt quãng đường hơn 30km, từ thị trấn Trà My (huyện Bắc Trà My, Quảng Nam) đến chân đập Thủy điện Sông Tranh 2, rẽ trái rồi men theo cung đường bên hữu ngạn của dòng sông Tranh quanh co về hướng Tây Nam. Đến trụ sở UBND xã Trà Bui, rẽ trái theo con đường bê tông dẫn về cầu treo Trà Bui, hỏi bà Hồ Thị Dôn (71 tuổi) gần như ai cũng biết. Dừng chân giữa làng Lía (thôn 6), chúng tôi bắt gặp một phụ nữ Ca Dong, đang ngồi góc nhà sàn cặm cụi đan võng hướng nhìn ra dòng sông Bui ngày đêm vẫn chảy, trong một không gian thoáng đãng.

Đến với miền Trung biển xanh cát trắng, đi dần về phía Bắc, dừng chân thăm Quảng Trị, mảnh đất năm xưa là bãi chiến trường ác liệt, bạn hãy ghé tham quan cầu Hiền Lương trên sông Bến Hải, cây cầu này, xưa kia có lúc là giới tuyến tạm chia đôi hai miền Nam- Bắc Việt Nam theo Hiệp định Giơ-ne-vơ (20.7.1954). Cầu Hiền Lương bắc qua sông Bến Hải, tại thôn Hiền Lương, xã Vĩnh Thành, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.

Nằm nép mình bên cánh đồng lúa trải dài ở bên bờ Nhật Lệ là vườn kỷ vật chiến tranh của cựu chiến binh Trần Văn Quận ở thôn Quyết Tiến, xã Hàm Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Giữa vườn hoa xanh sắc thắm, hàng chục vỏ bom, đạn các loại đã được người cựu chiến binh kỳ công sắp xếp, trưng bày… đã lôi cuốn đông người tham quan, tìm hiểu lịch sử.

Từ bao đời nay, dệt thổ cẩm đã trở thành nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống đồng bào dân tộc Mường xứ Thanh. Sử thi và thần thoại dân tộc Mường cho thấy nghề dệt ra đời rất sớm, từ thời kỳ “Đẻ đất, đẻ nước”, thời kỳ của những “Ông Đá Cần, bà Dạ Kịt”. Sau khi tìm ra các “Mường” và tìm được lửa, biết làm nhà ở, người Mường bắt đầu truyền dạy cho con cháu việc dệt vải may quần áo.